چسبندگی روده ؛ علل، درمان و راهکارهای پیشگیری از شروع این عارضه

چسبندگی روده یک بیماری شایع است و به انسداد روده ختم خواهد شد. شکم درد، استفراغ و اسهال از علائم چسبندگی روده است. راه‌های پیشگیری و درمان چسبندگی روده را بشناسید.

چسبندگی روده به چه بیماری گفته می شود؟

چسبندگی روده درست پس از اثنی عشر، هرجایی در روده می تواند اتفاق بیفتد و دلیل آن نیز می تواند وجود اجسام یا عفونت باشد. در هر روی با این حالات، حرکت طبیعی مواد غذایی یا دفعی مختل می‌شود و علائم بیماری به‌وجود می‌آید. این نوع انسداد با عمل جراحی رفع می‌گردد و علل زیادی دارد که از جمله آن می‌توان به عمل جراحی قبلی شکم و انجام واکنش‌هایی در درون حفره‌ شکم که موجب چسبندگی روده می‌شود، اشاره کرد. چسبندگی‌ها، اسکارها یا همان محل زخم‌های ناشی از جراحی قبلی یا جراحاتی هستند که در روده‌ها به وجود می‌آیند.

از کجا علائم چسبندگی روده را بشناسیم؟

از علائم چسبندگی روده می توان به گرفتگی شدید عضلات شکم و تنفس بد بو و تب، تهوع، شکم درد، نفخ شدید، کم اشتهایی، یبوست و بیماری‌های عفونی مثل سل شکمی اشاره کرد. ابتدا ممکن است شکم درد دوره ای باشد و هر چند دقیقه یکبار اتفاق بیفتد؛ اما وقتی اوضاع بدتر شود و انسداد صورت بگیرد و روده ها به هم بپیچند درد شکم شدید می شود، در شکم و روده ها سر و صدا ایجاد می شود و اگر به هنگام استفراغ مواد دفعی بیرون بیاید محل پایین روده بزرگ دچار انسداد شده است. اگر ادرار دفع نشود و فرد دچار شوک شود این علائم چسبندگی روده خطرناک است و فرد باید در سریع ترین زمان ممکن به اورژانس مراجعه کند.

نفخ شدید شکم، تب، تهوع و استفراغ ۴ نشاه ای است که اگر با هم در فرد روی دهد نشانه چسبندگی روده و یا انسداد روده است و باید سریعا به پزشک برای درمان آن مراجعه کرد.

دردهای شکم در ابتدا به صورت دوره ای هستند، یعنی هر چند دقیقه یک‌بار؛ اما با کامل شدن انسداد و یا بدتر شدن اوضاع (مثلا پیچیده‌شدن روده‌ها) این دردها به شدت زیاد می‌شوند و به‌طور دائم وجود خواهند داشت. سر و صدای شکمی زیاد خواهد شد و حالت تهوع و استفراغ بسته به محل انسداد به‌وجود خواهد آمد. هرچه محل انسداد بالاتر باشد، استفراغ زودتر رخ خواهد داد. وجود مواد دفعی در استفراغ نشان دهنده انسداد در محلی پایین و در روده بزرگ است. کاهش اشتها، تب، یبوست و دردهای خفیف و گاه‌وبیگاه شکمی از علائم یک انسداد ناقص است. اما شوک و عدم دفع ادرار نشان دهنده یک انسداد کامل و وضعیت خطرناک اورژانس در یک بیمار است که باید سریعاً در اورژانس درمان شود.

انسداد در روده بزرگ، علائمش دیرتر و به تدریج به‌وجود می‌آید و دردهای کرامپی در پایین شکم و زیر ناف وجود خواهند داشت اما اسپاسم‌های ناشی از انسداد روده بزرگ بیشتر طول خواهند کشید. در هر دو حالت انسداد، بعد از مدتی شکم متورم می‌شود و حتی ممکن است بتوان توده‌ای انسدادی را در معاینه شکم لمس کرد.

تشخیص دیر هنگام چسبندگی روده می‌تواند موجب پاره شدن روده، مشکلات تنفسی و حتی مرگ گردد.

تشخیص 

پزشک شما سوالاتی در مورد علائم، مشکلات گوارشی دیگری که داشته اید و  یا هر گونه جراحی ای که پیش از این انجام داده اید سوالاتی می پرسد. پزشک برای تشخیص انسداد روده اقدامات زیر را انجام می دهد:

توضیح علائم: جزئیات کامل علائم انسداد روده را به پزشک توضیح دهید.

سابقه پزشکی: در مورد روش های درمانی یا جراحی که اخیرا استفاده کرده اید و همچنین بیماری های که اکنون به آن مبتلا هستید و دارو ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید با پزشک صحبت کنید.

معاینه: پزشک شکم و هر قسمت دیگری از بدن که در آن احساس درد یا ناراحتی می کنید را معاینه می کند.

آزمایش های تصویربردرای: برای تشخیص انسداد روده، پزشک از تصویر برداری با اشعه ایکس یا سی تی اسکن استفاده می کند. تصویر برداری با اشعه ایکس به منظور باعث پیدا کردن انسداد روده بزرگ و کوچک می شود. گرفتن سی تی اسکن از شکم که به پزشک کمک می کند تا جزئی یا کامل بودن انسداد روده را تشخیص دهد.

کولونوسکوپی: در صورتی که پزشک حدس بزند انسداد روده بزرگ اتفاق افتاده است، کولونوسکوپی را توصیه می کند. برای انجام این آزمایش داروی بیهوشی به شما تزریق می شود و سپس پزشک دوربینی را به انتهای یک لوله وصل کرده و آن را داخل روده بزرگ می کند. این کار به پزشک این امکان را می دهد تا قسمت داخلی روده بزرگ را مشاهده کند.

سندروم پیچ خوردگی روده با انجام تنقیه با باریوم، تحلیل مدفوع و روش های تصویر برداری مثل رادیوگرافی، سی تی اسکن و ام آر ای صورت می گیرد. لاپاراتومی تشخیصی یا توضیحی، یک روش جراحی کم تهاجمی است که برای معاینه ارگان های شکم توصیه می شود.

برای تشخیص چسبندگی روده از تصویر برداری اشعه ایکس یا سی تی اسکن استفاده می کند.

چرا چسبندگی روده به وجود می آید؟

عوامل مختلفی می توانند باعث انسداد روده ای شوند که می توان به موراد زیر اشاره نمود:

1. آترزی یا تنگی روده: این عارضه در نوزادان دیده می‌شود و علائم آن عبارت است از عدم وجود مدفوع و اتساع محوطه شکمی
2. پیچ خوردگی روده کوچک و بزرگ حول ریشه مزانتریک: این عارضه در همه نشخوارکنندگان و مخصوصا در نوزادان دیده می‌شود و علائم آن عبارت است از دل درد، اتساع سریع محوطه شکمی، کلاپس و شوک
3. تو هم رفتگی روده: این عارضه در همه نشخوارکنندگان و در روده کوچک و بزرگ نوزادان و روده کوچک بالغین دیده می‌شود . علائم آن عبارت است از دل درد، از دست دادن آب بدن، موکوس به همراه خون در مدفوع قرمز رنگ، اتساع کند محوطه شکمی، کاهش مقدار دفع مدفوع، لمس توده تو هم رفته و لمس روده‌های متسع از طریق توشه رکتال.

همیشه عفونت در راه است

بعضی از چسبندگی‌های روده از نوع التهابی هستند که بیماری‌های عفونی مثل سل شکمی از عوامل ایجاد کننده‌ این نوع چسبندگی روده است که در شرایط خفیف چسبندگی با علائمی همچون دل درد، حالت تهوع و استفراغ و… و در شرایط حاد با درگیری حفره‌ی شکمی همراه است.

راهکارهای درمان

دارو و سرم و قطع خوردن و جلوگیری از ورود مواد به بدن از طریق دستگاه گوارش اولین راهکار است. اما اگر این بیماری در مرحله حاد قرار داشته باشد، تنها راه حل آن عمل جراحی و برداشتن بخشی از روده که مسدود گردیده می‌باشد. با تشخیص به موقع بیماری چسبندگی روده، درمان آن طی چند ماه به اتمام می‌رسد و بهبودی کامل حاصل می‌گردد. اما اگر بیماری پیشرفت کرده باشد ممکن است بیش از ۱ سال دوره درمان آن به طول انجامد و علاوه بر این می‌تواند عوارضی را هم برای بیمار به دنبال داشته باشد.

درمان انسداد روده به علت بروز مشکل بستگی دارد ولی عموما به بستری شدن بیمار نیاز خواهد بود.
بستری شدن برای تثبیت وضعیت. وقتی به بیمارستان می‌رسید، گروه پزشکی ابتدا تلاش برای تثبیت وضعیت شما خواهند کرد تا بتوانید درمان‌ها را پشت سر بگذارید. آنها برای این منظور:
• برای تجویز مایعات، خط وریدی در سیاهرگ بازو شما قرار خواهند داد.
• وارد کردن لوله نازو گاستریک از راه بینی و وارد کردن آن به معده برای مکش هوا و مایعات و تسکین ورم شکم.
• قرار دادن یک لوله نازک قابل انعطاف (کاتتر) در مثانه برای زهکشی ادرار و جمع کردن ادرار برای آزمایش

درمان را جدی بگیرید

اگر انسداد روده دیر تشخیص داده شود و یا درمان آن جدی گرفه نشود ممکن است موجب پاره شدن روده و مشکلات نارسایی تنفسی و حتی مرگ بیمار گردد. این بیماری با توجه به عوامل زمینه‌ای در فرد مثل انجام عمل جراحی شکمی قبلی رخ می‌دهد و محدودیت سنی و جنسیتی ندارد.

اگر بیماری چسبندگی روده در مراحل اولیه بیماری شناسایی شود و برای درمان آن اقدامات لازم صورت گیرد، درمان طی چند ماه به اتمام می‌رسد و بهبودی کامل حاصل می‌گردد، اما اگر بیماری پیشرفت کرده باشد ممکن است بیش از 1 سال دوره درمان آن به طول انجامد و علاوه بر این می‌تواند عوارضی را هم برای بیمار به دنبال داشته باشد.

راه‌های پیشگیری از چسبندگی روده

نوشیدن آب فراوان و یک رژیم غذایی مناسب که شامل میوه‌ها و سبزیجات باشد و انجام ورزش‌های روزانه و فعالیت‌هایی از این قبیل تا حدودی از ابتلا به چسبندگی روده جلوگیری می‌نماید و اگر شخص بیمار در مراحل اولیه بیماری باشد، شرایط او را بهبود می‌بخشد.