آریتمی قلب چیست و چگونه ایجاد می شود؟

قلب مهم ترین عضو بدن برای زندگی است و با پمپاژ خون به تمام نقاط بدن باعث می شود تا بتوانیم به زندگی ادامه دهیم. گاهی مواقع این پمپاژ و ضربان قلب نامنظم می شود. هنگامی‌ که این سیستم دچار مشکل می‌شود، ریتم قلب تغییر می‌کند که به‌عنوان آریتمی قلب شناخته می‌شود.

تپش قلب نامنظم، هنگامی اتفاق می‌افتد که سیگنال‌های الکتریکی کنترل کننده ضربان قلب دچار تأخیر شده یا متوقف شود. همچنین اگر قسمت دیگری از قلب شروع به تولید سیگنال‌های الکتریکی کند، می‌تواند موجب بروز تپش قلب نامنظم شود. زیرا تداخل این سیگنال‌ها با سیگنال‌های اصلی حاصل از سلول‌های عصبی مخصوص قلب موجب اختلال در ضربان طبیعی قلب می‌شود.

سیگار کشیدن، مصرف زیاد الکل، استفاده از برخی مواد مخدر (مانند کوکائین یا آمفی تامین‌ها)، استفاده از برخی داروهای تجویز شده یا بدون نسخه و مصرف زیاد کافئین یا نیکوتین در برخی افراد می‌تواند منجر به بروز تپش قلب نامنظم شود. تنش‌های روحی قوی و عصبانیت شدید هم می‌تواند موجب سخت‌تر شدن کار قلب، افزایش فشار خون و آزاد شدن هورمون‌های ضد تنش شود. گاهی اوقات مجموعه این واکنش‌ها می‌تواند منجر به بروز تپش قلب نامنظم شود.

حمله قلبی یا سایر شرایطی که باعث آسیب دیدگی سیستم الکتریکی قلب شود نیز می‌تواند منجر به بروز تپش قلب نامنظم گردد. مثال‌هایی از این موارد عبارت است از فشار خون بالا، بیماری عروق کرونر قلب، نارسایی قلبی، پر کاری یا کم کاری غده تیروئبد (زیاد بودن یا کم بودن میزان تولید هورمون تیروئید) و بیماری رماتیسم قلبی.

ناهنجاری‌های مادرزادی قلب نیز می‌تواند باعث بروز برخی از انواع آریتمی‌ها مانند نشانگان ولف – پارکینسون – وایت شود. اصطلاح “مادرزادی” به معنی عارضه‌ای است که از هنگام تولد در فرد وجود داشته باشد. گاهی اوقات هم علت بروز تپش قلب نامنظم نامشخص است.

علائم آریتمی قلب

یک قلب طبیعی ۶۰ تا ۱۰۰ بار در دقیقه می‌زند. قلب می‌تواند هنگام ورزش یا در موقعیت‌های استرس‌زا تند‌تر و در زمان استراحت آرام‌تر بزند. امکان دارد افراد متوجه اختلال در ضربان قلب خود نشوند، با‌ این‌حال ممکن است علائمی را مشاهده کنند که عبارتند از:

تپش قلب

احساس ضربه یا لرزه در قفسه سینه

احساس حرکت سریع قلب

احساس ضعف و خستگی

بیهوشی ناگهانی

تنگی نفس

درد قفسه سینه

ممکن است حالات توضیح داده شده در بالا را تجربه کنید اما مبتلا به آریتمی نباشید. ممکن است این علائم مربوط به اضطراب، استرس یا دیگر مشکلات باشد.

قلب می‌تواند هنگام ورزش یا در موقعیت‌های استرس‌زا تند‌تر و در زمان استراحت آرام‌تر بزند

آریتمی قلب چگونه کنترل می‌شود؟

در بخش فوقانی و راست قلب گره‌ای به‌نام گره سینوسی وجود دارد که نیاز بدن به خون را می‌سنجد و مانند یک ضربان ‌ساز طبیعی عمل می‌کند.

این گره کنترل کننده و منبع اصلی هر ضربه می‌باشد. و می‌تواند ضربان قلب را باتوجه به موقعیت‌های مختلف مانند ورزش، بیماری و احساس شادی افزایش دهد.

گره سینوسی امواج الکتریکی به قلب می‌فرستد، که سبب انقباض بطن‌ها شده تا در زمان‌های مشخص ضربان قلب ایجاد شود.

آیا در صورت آریتمی قلب باید به مراکز درمانی مراجعه کرد؟

امکان دارد افزایش ضربان قلب یا احساس لرزش در قفسه سینه را احساس کنید، اگر این موارد یک‌بار یا به‌ندرت و بدون علائم دیگری اتفاق می‌افتد مسئله مهمی نیست. با‌این‌حال برای رفع نگرانی بهتر است با یک پزشک مشورت کنید.

در صورت مشاهده هریک از این علائم فورا به مراکز درمانی مراجعه کنید:

تنگی نفس بدون علت

احساس غش یا سبکی‌سر

احساس ضربان خیلی آهسته یا خیلی تند

درد قفسه سینه با هریک از علائم ذکر شده

درمان آریتمی قلبی

درمان به نوع اختلال بستگی دارد. ممکن است دارو یا جراحی مورد نیاز باشد. ممکن است به جایگذاری یک دفیبریلاتور در قفسه سینه یا شکم نیاز باشد. این دستگاه در‌صورت بروز مشکل ضربان قلب را به‌حالت اولیه برمی‌گرداند. همچنین گاهی به‌عنوان یک ضربان ساز عمل می‌کند.

در پایان باید اشاره کرد به‌طور منظم به متخصص قلب مراجعه کرده تا از موثر بودن نوع درمان مطمئن شوید.

منبع: Mayoclinic