تیک عصبی چیست و چگونه می توان آن را درمان کرد

تیک عصبی نوعی سندرم است که روی یک عضله تمرکز می کند و باعث می شود موجب حرکت مستمر عضله شود. این سندرم در برخی سنین رخ داده و گاهی هفته ها و ماه ها طول خواهد کشید.

تیک های عصبی انواع مختلفی دارد. بعضی از آن ها حرکتی نامیده می شوند و روی عضله تاثیر می گذارند بعضی دیگر نیز صدایی هستند و روی صدا انسان تاثیر دارند. از انواع آن به گزینه های زیر می توان اشاره کرد.

• چشمک‌زدن و به‌هم‌خوردن پلک‌ها، اخم غیرارادی و چروک‌شدن مدام بینی؛
• تکان‌های سریع ناحیه‌ی سر؛
• تماس انگشت‌ها به حالتی شبیه بشکن‌زدن؛
• لمس غیرارادی اجسام و افراد؛
• آب بینی را بالا کشیدن و خرخر کردن؛
• تکرار حرف یا عبارت‌ها که گاهی آزاردهنده و از نظر دیگران توهین‌آمیز تلقی می‌شود.

تیک می‌تواند به دلایل مختلفی نظیر استرس، اضطراب، خستگی، هیجان یا حتی شادی رخ بدهد. اگر روی این مشکل متمرکز شویم و مدام درباره‌ی آن صحبت کنیم، حتی وخیم‌تر نیز خواهد شد.

این مشکل معمولا با احساسی ناخوشایند در بدن آغاز می‌شود. این احساس ناخوشایند در بدن ادامه دارد تا به تیک منجر می‌شود.

به پزشک مراجعه کنید

بیماری می تواند حالت های متفاوتی داشته باشد، یا این که معمولی باشد و به سرعت از بین برود، یا این که هفته ها یا ماه ها طول بکشد. از نشانه های تیک عصبی شدید که نیاز به مراجعه به پزشک دارد به گزینه های زیر اشاره می کنیم.

• شدت دفعات وقوع تیک عصبی در شما زیاد و رو‌ به افزایش است.
• وجود تیک عصبی باعث مشکلات اجتماعی و عاطفی مانند طرد شدن، انزوا و آزاردیدن بشود.
• بعضی از انواع تیک باعث می‌شود تا فرد ناخواسته به خودش آسیب جسمی بزند.
• فعالیت‌های روزانه به‌خاطر تیک با اختلال و مشکل رو‌به‌رو بشوند.
• اگر تیک منجر به ایجاد سایر احساسات و عوارض منفی مانند افسردگی، عصبانیت، خودآزاری و… بشود.

پزشک معالج برای تشخیص نوع و علت تیک عصبی باید مریض را به‌دقت معاینه کند و اگر بتواند وقوع تیک را ببیند، کمک شایانی به تشخیص و درمان خواهد کرد. اگر تیک عصبی مرتب رخ نمی‌دهد، مریض می‌تواند با تصویربرداری از آن بدون اغراق و تمرکز بیش‌ازحد در هنگام فیلم‌برداری این موضوع را دقیق‌تر به پزشک نشان بدهد.

چگونه بیماری را درمان کنیم

تیک عصبی معمولی را می توان به راحتی با درمان های حانگی حل کرد. اما اگر این مشکل حاد شود می توان گزینه های زیر را امتحان کرد.

• درمان با ایجاد عادات معکوس: در این روش باید با شکل‌گیری عادت‌های حرکتی در فرد، حرکت‌های ناشی از تیک عصبی خنثی شوند. با تقویت عادت‌های حرکتی جدید و خنثی‌کننده‌، تیک‌های عصبی به‌مرور از بین خواهند رفت.
• ERP نیز روش دیگری است که به‌معنای قرارگیری در حالت تیک با عادت‌کردن به آن است. یعنی فرد درگیر تیک عصبی به‌نوعی وقوع تیک را پیش‌بینی می‌کند و می‌تواند آن را کنترل کند.

روش‌های درمان دارویی نیز وجود دارد که در کنار روش‌های روان‌درمانی و… استفاده می‌شوند یا اگر بقیه‌ی روش‌های باعث بهبودی نشوند، از این درمان استفاده می‌‌شود.

زمان طول کشیدن تیک عصبی

با گذشت زمان، بعضی تیک‌ها کاملا از بین می‌روند و بعضی دیگر شدیدتر می‌شوند. گاهی‌ اوقات این تیک‌ها چند ماه طول می‌کشد ولی در بیشتر مواقع فرد را حدود چند سال درگیر خود می‌کند. این مشکل از حوالی ۸ سالگی تا بلوغ شکل می‌گیرد و معمولا بعد از بلوغ حادتر نیز می‌شود.

پژوهش‌ها نشان می‌دهد که:

• از هر ۳ نفر، ۱ نفر در بزرگسالی تیک عصبی را تجربه نخواهد کرد.
• از هر ۳ نفر، ۱ نفر در بزرگسالی فقط تا حدی خفیف، تیک عصبی را تجربه می‌کند.
• از هر ۳ نفر، ۱ نفر در بزرگسالی درصورت وقوع تیک عصبی شدت مشکل برای او حاد خواهد بود.

دلایل بیماری

علت این بیماری دقیقا مشخص نیست. این مشکل ریشه در تغییرات بخش‌هایی از مغز دارد که کنترل حرکات را برعهده دارند. به‌نظر می‌رسد که این مسئله بیشتر ریشه‌ی ارثی و خانوادگی دارد و گاهی نیز به‌عنوان عوارضی از مشکلات دیگر مانند اختلال وسواس و بیش‌فعالی است.

بیماری‌های مانند هانتینگتون و اختلالات مغزی نیز می‌تواند موجب تیک عصبی بشود. درضمن، مصرف بعضی مواد مخدر نظیر کوکائین و آمفتامین نیز باعث تیک عصبی در مصرف‌کننده می‌شود.

منبع:  NHS