بیماری ام اس ؛ درمان، علل بروز و روش های پیشگیری این عارضه

ام اس یا اسکلروز نوعی بیماری است که به سیستم عصبی بدن صدمه می رساند. این بیماری در بین زنان ۲ تا ۳ برابر شایع است همچنین تاثیرات آن را بین سنین ۲۰ الی ۴۰ سالگی خواهیم دید. در ادامه به علل و روش های درمان این بیماری می پردازیم.

ام اس نوعی بیماری است که توسط خود سیستم دفاعی بدن پیش می آید. سیستم ایمنی بدن هدف تامین حفاظت از بدن را دارد اما بعضی اوقات دچار اختلال شده و به بدن آسیب وارد می کند. این آسیب به ام اس یا اسکلروز شناخته می شود.

این بیماری یک عارضه با علائم غیرقابل پیش‌بینی است که شدت آن علائم در افراد مختلف، متفاوت است. مثلا برخی از افراد مبتلا به ام اس، به خستگی و بی‌حسی دچار می‌شوند اما در موارد شدیدتر فرد ممکن است فلج شود، بینایی‌اش را از دست بدهد و عملکرد مغزش کاهش یابد. در ادامه با علائم اولیه‌ی متداول اسکلروز چندگانه یا ام اس آشنا می‌شوید.

نشانه های ام اس چیست

دو مشکل اصلی به وجود آمده پس از ابتلا به بیماری اول مورمور شدن دست و پا است و دوم کم شدن بینایی. هرچه این دو عامل پیشرفته تر شود باید سریع تر به پزشک مراجعه کنید. از جمله نشانه های دیگر ام اس می توان به گزینه های زیر اشاره کرد.

مورمور شدن بدن

مورمور شدن و بی‌حسی یکی دیگر از علائم ام اس است. ام اس بر اعصاب مغز و نخاع (مرکز پیام بدن) تأثیر می‌گذارد. این بدان معناست که ممکن است سیگنال‌های ضدونقیضی در سراسر بدن ارسال شوند و گاهی‌اوقات هم هیچ سیگنالی فرستاده نشود. این امر به بی‌حسی منجر می‌شود. مورمور شدن و بی‌حسی، یکی از شایع‌ترین علائم هشداردهنده‌ی ام اس است. جاهایی که بیشتر دچار بی‌حسی می‌شوند، عبارتند از صورت، بازوها، پاها و انگشتان.

درد های عضلانی

درد مزمن و گرفتگی‌های غیرارادی عضلات نیز در بیماری ام اس متداول هستند. به گفته‌ی انجمن ملی ام اس، یک مطالعه نشان داد نیمی از افراد مبتلا به ام اس دچار درد مزمن هستند. سفتی عضلانی یا گرفتگی‌های عضلانی (اسپاستیسیت) نیز علائم شایعی هستند. شما ممکن است سفتی عضلات یا مفاصل و همچنین حرکات ناگهانی، دردناک و غیرقابل‌کنترل اندام‌ها را نیز تجربه کنید. پاها بیشتر از سایر اندام‌ها تحت تأثیر ام اس قرار می‌گیرند اما درد پشت نیز متداول است.

ضعف مکرر و خستگی

حدود ۸۰ درصد از افراد در مراحل اولیه‌ی ام اس دچار خستگی و ضعف بدون علت می‌شوند. خستگی مزمن زمانی اتفاق می‌افتد که اعصاب موجود در ستون فقرات تخریب می‌شوند. این خستگی معمولا به‌طور ناگهانی ظاهر می‌شود و برطرف شدن آن چندین هفته طول می‌کشد. این ضعف در ابتدا بیشتر در پاها مشهود است.

مشکلات تعادل و سرگیجه

سرگیجه و مشکلات مربوط به هماهنگی و تعادل می‌توانند تحرک فرد مبتلا به ام اس را کاهش بدهند. پزشک‌تان ممکن است اینها را مشکلات مربوط به طرز راه رفتن (اختلال gait) بنامد. افراد مبتلا به ام اس اغلب احساس گیجی و سبکی‌سر می‌کنند یا حس می‌کنند دنیا دور سرشان می‌چرخد (دَوَران سر). این علائم معمولا هنگامی اتفاق می‌افتند که فرد از جایش بلند می‌شود.

اختلال در عملکرد مثانه و روده

اختلال در عملکرد مثانه، علامت دیگری است که حدود ۸۰ درصد از افراد مبتلا به ام اس را درگیر می‌کند. این اختلال می‌تواند شامل تکرر ادرار، نیاز فوری به دفع ادرار یا ناتوانی در نگه‌داشتن ادرار باشد. علائم مرتبط با ادرار، اغلب قابل‌کنترل هستند. برخی از افراد مبتلا به ام اس نیز به یبوست و اسهال دچار می‌شوند یا کنترل روده‌شان را از دست می‌دهند و دچار بی‌اختیاری مدفوع می‌شوند.

 اختلال در عملکرد جنسی

برانگیختگی جنسی نیز می‌تواند یکی دیگر از مشکلات افراد مبتلا به ام اس باشد. اختلال در عملکرد جنسی از سیستم عصبی مرکزی آغاز می‌شود؛ یعنی جایی که ام اس به آن حمله می‌کند.

 مشکلات شناختی

حدود نیمی از افراد مبتلا به ام اس، به نوعی در عملکرد شناختی‌شان دچار مشکل می‌شوند و ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:

• مشکلات حافظه؛
• فراخنای توجه‌ کوتاه (فراخنا: مدت زمانی که شخص می‌تواند روی فعالیتی تمرکز کند)؛
• مشکلات گفتاری؛
• اِشکال در سازماندهی ذهنی.

افسردگی و سایر مشکلات سلامت عاطفی نیز متداول هستند.

تغییرات عاطفی

افسردگی عمده (ماژور) در میان افراد مبتلا به بیماری اسکلروز متداول است. فشارهای ناشی از ام اس می‌تواند به تحریک‌پذیری، نوسانات خُلقی و وضعیتی به نام بی‌ثباتی عاطفی نیز منجر شود. بی‌ثباتی عاطفی شامل حمله‌های خنده و گریه‌ی غیرقابل‌کنترل است. مقابله با علائم ام اس به همراه مشکلات مربوط به خانواده و … می‌تواند افسردگی و سایر اختلالات عاطفی را چالش‌برانگیزتر کند.

تشخیص بیماری چگونه انجام می‌شود؟

یک پزشک (به احتمال زیاد متخصص مغز و اعصاب) برای تشخیص ام اس چندین آزمایش انجام خواهد داد، ازجمله:

• معاینه‌ی عصبی: پزشک شما هرگونه اختلال در عملکرد عصبی را بررسی خواهد کرد.
• معاینه‌ی چشم: برای ارزیابی بینایی و بررسی بیماری‌های چشم، یک‌سری آزمایش انجام می‌شود.
• تصویربرداری با تشدید مغناطیسی (MRI): تکنیکی است که از یک میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر مقطعی از مغز و نخاع استفاده می‌کند.
• کشیدن مایع نخاعی (پونکسیون کمری): آزمایشی است که در آن، یک سوزن بلند وارد ستون فقرات می‌شود و از مایعی که در اطراف مغز و نخاع در گردش است، نمونه‌برداری می‌کند.

پزشکان از این تست‌ها برای بررسی آسیب به سیستم عصبی مرکزی در دو ناحیه‌ی جداگانه (مغز و نخاع) استفاده می‌کنند. آنها همچنین باید تعیین کنند بین دوره‌هایی که به اعصاب مرکزی آسیب وارد کردند، حداقل یک ماه فاصله وجود داشته است. این آزمایش‌ها برای رد کردن احتمال سایر بیماری‌ها نیز انجام می‌شوند.

منبع : Healthline