سنگ کلیه جسمی سخت از مواد معدنی کریستالیزه شده است که در کلیه یا مجاری ادراری شکل میگیرد. سنگ کلیه بسیار شایع است. از هر ۲۰ نفر یک نفر سنگ کلیه دارد. نفرولیتیاسیس نام شرایط درمانی سنگ کلیه است. در این مقاله به برسی عوامل ایجاد سنگ کلیه علایم سنگ کلیه، راههای پیشگیری و درمان سنگ کلیه می پردازیم.
سنگ کلیه چگونه بوجود می اید؟
عموما سنگ کلیه زمانی بوجود می اید که حجم ادرار کاهش می یابد. دهیدراته شدن بدن عامل اصلی دیگری برای تشکیل سنگ کلیه است. افرادی که بستری هستند یا شرایط درمانی خاصی مانند نقرس را دارند در خطر ایجاد سنگ کلیه هستند. سنگ کلیه میتواند کوچک باشد که براحتی از راه مجاری ادراری، لوله های کلیوی و مثانه دفع میشود. اگر سنگ بزرگ باشد نیاز به جراحی یا لیزر دارد.
افرادی پروتیین زیاد و فیبر کمی را در رژیم غذایی خود دریافت میکنند در خطر ابتلا به سنگ کلیه هستند. همچنین اشخاصی که آب و مایعات کمی مصرف میکنند بشدت احتمال تشکیل سنگ در کلیه آنها وجود دارد.
عوامل وراثتی نیز نقش موثری در ایجاد سنگ کلیه دارند. افرادی که دچار کم کاری کلیه هستند یا یک کلیه آنها از دست رفته یا عملکرد کافی ندارد.
مصرف مداوم دارو هایی خاص در شرایط درمانی خاص موجب ایجاد سنگ کلیه میشود. دارو هایی مانند آسپرین، آنتی اسید ها، دارو های مدر و نوعی انتیبیوتیک و ضد ویروس ایدز و دارو های جلوگیری از صرع موجب تولید سنگ کلیه میشوند.
انواع سنگ کلیه
سنگ کلیه در اثر تجمع مواد مختلف متفاوت است. سنگ کلیه کلسیمی در اثر عوامل وراثتی، فعال بودن غده پاراتیروئید بیماری های کلیوی، بعضی سرطان ها و وجود گچ و آهک در آب آشامیدنی به وجود می اید. در اثر عفونت های مجاری ادراری و کلیوی سنگ های استرو ویتی تشکیل میشوند.
چنانچه اسید اوریک ادرار زیاد باشد سنگ های اسید اوریک تشکیل میشوند. بیشتر سنگ های اسید اوریک بخاطر عوامل وراثتی، درمان دارویی بیماری سرطان ، شیمی درمانی، مصرف فراوان گوشت و پروتیین ایجاد میشوند.
راههای تشخیص سنگ کلیه
از علایم وجود سنگ کلیه میتوان درد پهلو و کمر درد شدید و درد در کشاله ران و وجود خون در ادرار را نام برد. سنگ کلیه میتواند موجب عفونت مجاری ادراری شود. همچنین از علایم سنگ کلیه میتوان تکرر ادرار ، درد هنگام ادرار حالت تهوع را نام برد.
در صورتی که سنگ کلیه در مجرای خروجی یا ورودی موجب عفونت کلیه میشود. علایم عفونت کلیه میتوان وجود تب ۳۸ درجه، تب و لرز ، خستگی مزمن، اسهال، ادرار کف آلود و ادرار بد بو را نام برد.
با دیدن علایم ذکر شده در بالا پزشکان آزمایشات بیشتر را تجویز میکنند. آزمایش های تشخیص سنگ کلیه آزمایش ادرار و آزمایش خون است. در آزمایش ادرار عفونت و میزان سنگ موجود در ادرار و میزان اوره ان بررسی میشود. در آزمایش خون عملکرد کلیه و مواد میزان کلسیم بررسی میشود. همچنین سونوگرافی و تصویر برداری نیز برای اطمینان از وجود سنگ و محل دقیق ان تجویز خواهد شد.
راههای درمان سنگ کلیه
چنانچه سنگ کلیه کوچک باشد به طور طبیعی دفع میشود. در این گونه مورد پزشکان رژیم با پروتیین کم، نوشیدن آب و مایعات فراوان، آب میوه و سبزیجات مانند ترب سفید یا سیاه ، ورزش مداوم، ترک سیگار را تجویز میکنند. چنانچه شخص درد شدیدی را تحمل کند دارو های مسکن نیز تجویز خواهد شد.
چنانچه سنگ کلیه بزرگ باشد از روش های درمانی سنگ شکنی استفاده میشود. در گذشته کلیه را جراحی کرده و سنگ را خارج میکردند. امروزه با پیشرفت تکنولوژی روشهای بی خطر تر و موثر تر معرفی شده است. یکی از روش های درمان سنگ کلیه روش سنگ شکنی شک ویو یا همان شکستن سنگ با استفاده از امواج التراسوند یا فرا صوتی یا فرکانس بالا است. این امواج به هنگام برخورد با سنگ آنرا میشکنند و به اندازه های کوچک تبدیل میکنند. در این نوع درمان سنگ کلیه سنگ ها انقدر خرد میشوند تا برای دفع راحت از مجاری ادراری مناسب شوند.
چنانچه سنگ در مجاری ادراری یا کلیوی گیر کرده باشد برای درمان سنگ کلیه از روش های اندوسکوپی و جراحی با لیزر استفاده میشود. در این روش متخصص اورولوژی تلسکوپ باریکی را وارد مجاری دستگاه ادراری میکند معمولا با ابزار مخصوص سنگ را خارج مکنند. اما گاهی نیز با لیزر سنگ را میشکند تا به طور طبیعی دفع شود. چنانچه شخص به شدت چاق باشد از روش نفرولیتومی استفاده میشود. در این روش از پشت کمر برشی ایجاد میکنند و با لیزر از سنگ را میشکنند.
راههای پیش گیری از سنگ کلیه
نوشیدن آب فراوان بهترین روش برای جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه است. دفع به موقع ادرار و پرهیز از نگه داشتن ادرار نیز در جلوگیری از سنگ کلیه موثر است. مصرف سبزیجات و آب سبزیجاتی مانند کرفس ، ترب سفید، سیاه و سبزیجات پر آب بسیار موثر است. توجه به رنگ ادرار میتواند کمک زیادی در جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه کند. چنانچه رنگ ادرار شفافیت از دست داد سریعا آب فراوان بنوشید. میزان پروتیین و گوشت را در رژیم غذایی خود کنترل کنید.
تحرک خود را افزایش دهید. در صورت تعریق زیاد یا زندگی در آب و هوایی گرم و خشک آب بیشتری بنوشید.
منبع : medicinenet
