بیماری گوارشی می تواند عوامل زیادی داشته باشد. اما عوامل عصبی، استرت، اضطراب و انواع آن می تواند یکی از مهمترین دلایل مبتلا شدن به بیماری گوارشی باشد.
رابطه استرس و بیماری گوارشی
یک متخصص گوارش درباره تأثیر مستقیم استرس بر دستگاه گوارشی می‌گوید: دستگاه گوارش تحت کنترل سیستم عصبی است. دستگاه عصبی شامل سیستم سمپاتیک و پاراسمپاتیک و همچنین سیستمی است که بسیاری از رشته‌های اعصاب مغزی را وارد دستگاه گوارش می‌کند.
دکتربهاری با بیان اینکه عملکرد رشته‌های عصبی بستگی به کل دستگاه گوارش شامل مری، معده، روده بزرگ و بخش‌هایی مثل کبد و لوزالمعده دارد، می‌افزاید: هرنوع تحریکی می‌تواند بر عملکرد اعضا تاثیر بگذارد. همچنین مجموعه‌ای از فاکتورهای شیمیایی از انتهای پایانه‌های عصبی آزاد می‌شوند که توانایی تغییر در دستگاه گوارش را دارند.
این پزشک متخصص ادمه می‌دهد: فاکتورهای شیمیایی و عصبی نیز تحت کنترل سیستم عصبی هستند؛ برای مثال عاملی مثل سکرتین فاکتورهایی هستندکه از انتهای پایانه‌های عصبی آزاد می‌شوند و بر عملکرد عضو تأثیر می‌گذارند.
وی تصریح می‌کند: ترشح اسید معده هم تحت عوامل بسیاری ازجمله سیستم عصبی است و هورمون‌هایی که آزاد می‌کند، برخی ترشح اسید را کم و برخی زیاد می‌کنند؛ بنابراین موازنه و تنظیمی بسیار دقیق دارد.
استرس بر عملکرد دستگاه گوارش تأثیر می‌گذارد
«اگر اضطراب، استرس یا هیجان در افراد به‌صورت حاد یا مزمن باشد، ازطریق سیستم عصبی که به دستگاه گوارش متصل است، سبب بروز تغییراتی در عملکرد و همچنین بروز عواملی می‌شود.» دکتربهاری با تأکید بر این مطلب می‌افزاید: برای مثال درباره ترشح اسید، برخی استرس‌ها می‌تواند ترشح اسید را زیاد کند. ترشح اسید نیز فرد را در برخی اوقات دچار ترش‌کردن، برگشت اسید و به‌اصطلاح ریفلاکس می‌کند.
به گفته این پزشک متخصص، استرس بر روی حرکات دستگاه گوارش نیز تأثیرگذار است، می‌تواند کم یا زیاد شود و د نهایت فرد را دچار اسهال یا یبوست کند. انقباضات در دستگاه گوارش و ابتلا به اسپاسم در مری و معده از دیگر مشکلات احتمالی تأثیر استرس بر دستگاه گوارش است.
بروز بسیاری از اختلالات و بیماری‌های گوارشی
وی تأکید می‌کند: بیماری روده تحریک‌پذیر که درواقع همان سندرم روده تحریک‌پذیر است و به آن کولیک عصبی هم می‌گویند، میان افراد بسیار شایع است. درواقع این بیماری چنان رابطه مستقیم و انکارناپذیری با استرس‌های عصبی دارد که به این نام هم معروف شده است. در این بیماری اجابت مزاج کاملا نا‌منظم است؛ دل‌درد، دل‌پیچه، نفخ، اسهال یا یبوست بیانگر بی‌نظمی اجابت مزاج است.
دکتربهاری با توصیف قدرت استرس در بروز بیماری‌های گوارشی توضیح می‌دهد: نتیجه تمام بررسی‌ها طبیعی است؛ درواقع در ظاهر مخاط هیچ‌گونه التهاب و زخمی دیده نمی‌شود ولی بیمار علائم بسیاری دارد. در اینجا پزشکان معتقدند بیمار به اختلال در محوری که بین روده و مغز وجود دارد و تنظیم‌کننده حرکات روده‌هاست یا همان کولیک عصبی دچار شده است. وی اظهار می‌دارد: این محور وقتی به‌دلیل استرس‌ها و اضطراب‌ها به هم بریزد، دیگر آن نقش کنترل‌کنندگی خود را از دست می‌دهد و علائم متنوع گوارشی در فرد ایجاد می‌شود.
علل ارگانیک در بروز اختلالات گوارشی باید بررسی شود
وی با اشاره‌به اینکه در بیماری‌های دیگری که مکانیزم‌های مشخصی هم دارد، استرس و اضطراب می‌تواند نقش داشته باشد، می‌افزاید: بیماری التهابی روده‌ای ازجمله بیماری‌هایی است که علت آن مسائل خودایمنی است اما استرس هم به‌صورت حاد یا مزمن می‌تواند علائم فرد را تشدید کند. استرس در ترشح اسید، تشدید زخم معده و… نقش دارد؛ بنابراین تأثیر آن را نمی‌توان انکار کرد.
این پزشک متخصص خطاب به کسانی که مشکلات گوارشی دارند، می‌گوید: باوجود شایع‌بودن مشکلات گوارشی به‌دلیل استرس، نباید هر مشکل گوارشی را به استرس ربط داد؛ در ابتدا باید علل ارگانیک به‌صورت کامل بررسی شود و پس‌از آنکه نتیجه بررسی و تأثیر استرس مشخص شد، اقدامات روان‌شناسی انجام گیرد. برای مثال درباره فردی که در ۷۰سالگی دچار دل‌درد، دل‌پیچه یا اسهال می‌شود و اتفاقا مدتی است که یکی از عزیزانش را از دست داده است، نمی‌توان مشکلات گوارشی او را فقط به استرس مربوط دانست. انجام آزمایشات مختلف و درصورت نیاز آندوسکوپی و عکس رنگی، بیماری فرد را مشخص خواهد کرد.
برای کاهش استرس در زندگی اقدامات لازم را فرابگیرید
دکتربهاری خاطر‌نشان می‌کند: با‌توجه‌به اینکه استرس در جامعه ما بسیار است و هیچ بیماری پیدا نمی‌شود که از او بپرسیم استرس دارد یا خیر و جوابش منفی باشد، نمی‌توانیم بدون بررسی، نشانه‌های بیمار را به استرس ربط دهیم. وقتی نتیجه تمام بررسی‌ها سلامت جسم بیمار را تایید کرد، می‌توانیم تمام اقداماتی را که به کاهش استرس در فرد می‌انجامد، توصیه کنیم.
منبع: یک دکتر
