آتلکتازی ریه بیماری است که به گرفتگی یا جمع شدگی ریه اشاره می کند. این جمع شدگی به قدری خواهد بود که جلوی تنفس را خواهد گرفت.
آتلکتازی می تواند علت مستقیمی از جراحی نقاط زیر ریه در نتیجه گرفتگی ریه و عفونت در ناحیه اطراف ریه باشد. آتلکتازی عبارت است از روی هم خوابیدن یک قسمت از یا تمامی یک ریه. این وضعیت باعث عدم جذب اکسیژن به مقدار کافی از ریه می شود.
علل بروز بیماری
• آمبولی ریه
• صدمه به قفسهٔ سینه یا شکستگی دنده ها
• زخم نافذ
• بزرگ شدن گره های لنفاوی
• کمبود سورفاکتانت در نوزادان (سندرم دیسترس تنفسی نوزادان)
• فیبروز پرده جنب بر اثر بیماریهایی مانند آزبستوز
• به طور کلی هر چیزی که مسیر هوایی را به طور مزمن مسدود نماید مانند ورود جسم خارجی، ترشحات غلیظ در راه هوایی برای مدت زیاد,وجود تومور و غیره.
• جراحی طولانی مدت تحت بیهوشی عمومی. معمولا افراد بعد از عمل جراحی به دلیل دردی که دارند سعی می کنند تنفس سطحی داشته باشند که این خود می تواند عامل ایجاد آتلکتازی باشد.
عوامل افزایش دهنده خطر
ο سیگار کشیدن
ο وجود یک بیماری که مقاومت بیمار را کاهش داده باشد یا وی را ضعیف کرده باشد.
ο بیماری انسدادی مزمن ریه ،مثل آمفیزم و برونشکتازی
ο استفاده از داروهایی که باعث کاهش توجه و هوشیاری می شوند، مثل خواب آورها، پاربیتورات ها، آرام بخش ها، یا الکل.
علایم شایع
♦ جمع شدن ناگهانی و دربرگیرنده یک ناحیه وسیع از ریه:
♦ درد قفسه صدری
♦ تنگی نفس؛ تند تند نفس کشیدن
♦ شوک (ضعف شدید، رنگ‌پریدگی پوست، تند شدن ضربان قلب)
♦ گیجی و منگی جمع شدن تدریجی:
♦ سرفه
♦ تب
♦ تنگی نفس
♦ علامت دیگری وجود ندارد.
عوارض احتمالی آتلکتازی
* ذات‌الریه
* آبسه کوچک داخل ریه
* دایمی شدن جمع شدگی بافت ریه و تشکیل بافت جوشگاهی
تشخیص آتلکتازی
¤ آزمایش برای اندازه گیری اکسیژن و دی اکسید کربن خون ونیز عکس برداری از قفسهٔ سینه.
¤ وجود مایع در فضای جنب ( اغلب اگزودا)
¤ با پیشرفت بیماری هایپوکسمی و سیانوز.
¤ شنیدن صدای کراکل (صدایی شبیه قل قل ناشی از عبور هوا از میان خلط) از ریه در زمان گوش کردن به صدای تنفس با گوشی پزشکی می تواند نشانه ی آتلکتازی باشد.
درمان آتلکتازی
داروها
– آنتی‌بیوتیک برای مبارزه با عفونت، که به طور اجتناب‌ناپذیر همراه با آتلکتازی رخ خواهد داد.
– داروهای ضد درد برای رفع درد خفیف.
– از مصرف داروهای خواب آور پرهیز کنید. ممکن است آنها باعث عود آتلکتازی شوند.
پیشگیری
۱٫ وادار کردن به سرفه و تنفس عمیق هر ۲-۱ ساعت پس از عمل جراحی که حین آن از بیهوشی عمومی استفاده شده است. همچنین حتی‌الامکان بیمار باید در تخت جابجا شود و تغییر وضعیت دهد.
۲٫ به هنگام بیماری ریوی، یا پس از عمل جراحی، مایعات باید بیشتر مصرف شوند، چه به صورت خوراکی و چه به صورت تزریقی. به این ترتیب ترشحات ریه رقیق‌تر و نرم‌تر خواهند شد.
۳٫ اشیای کوچکی که احتمال دارد بچه‌های کوچک آنها را استنشاق کنند از دسترسی آنها دور نگه دارید.
منبع: Mayoclinic
