شایع ترین مشکلات کیسه صفرا چیست؟ بررسی روش تشخیص و درمان آن

شایع ترین مشکلات کیسه صفرا چیست؟

اکثر مردم به کیسه صفرا توجهی ندارند تا زمانی که مشکل شروع می شود. زمانی که مشکلات کیسه صفرا شروع می شود بسیار دردناک است و نیاز به عمل جراحی فوری دارد. کیسه صفرا یک عضو گلابی شکل است که در زیر کبد و قسمت راست شکم قرار دارد. نقش صفرا این است که به ترکیباتی که از کبد به دست می آید کمک می کند یعنی هضم چربی ها و جذب ویتامین ها و مواد مغذی محلول در چربی را انجام می دهد. در یک کیسه صفرای سالم این روند بدون دردسر اتفاق می افتد، اما زمانی که کیسه صفرا به درستی کار نمی کند یا مجاری صفراوی مسدود می شود ، باعث درد و ناراحتی زیادی می شود.

برخی از رایج ترین مشکلات کیسه صفرا عبارتند از:

سنگ صفرا

سنگ های صفرا توده های جامد کلسترول هستند که با اندازه های مختلف هستند. سنگ های صفراوی زمانی به وجود می آیند که سطح بالای چربی و صفرا باعث به وجود آمدن کریستال ها می شوند که در طول زمان به هم می پیوندند و تبدیل به سنگ صفرا می شوند. این سنگ ها می توانند به اندازه ی دانه های شن و یا حتی توپ گلف باشند و ممکن است با علائمی نیز همراه باشند.

سنگ های مجاری صفراوی

صفرا از طریق لوله های کوچکی از کیسه صفرا به مجاری صفراوی منتقل می شود و از آنجا به روده کوچک منتقل می شوند. گاهی اوقات سنگ های صفرا در مجاری صفراوی تشکیل می شوند. در اغلب اوقات این سنگ ها در کیسه صفرا تشکیل می شوند و بعد به مرور به مجاری صفراوی جا به جا می شوند. این سنگ ها به عنوان سنگ دوم یا ثانویه ی مجاری صفراوی شناخته می شوند.

سرطان کیسه صفرا

این سرطان بسیار نادر است و در امریکا در سال کمتر از ۴۰۰۰ نفر به آن مبتلا می شوند. اما اگر فرد به آن مبتلا شود ، می تواند به سایر قسمت های بدن نیز گسترش پیدا کند. عوامل خطر در این نوع سرطان عبارتند از : سنگ صفرا، چاقی و سن بالا. جنسیت نیز اثر گذار است و زنان بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند.

التهاب کیسه صفرا یا کولیتیستایسز

التهاب کیسه صفرای حاد یا ناگهانی زمانی رخ می دهد که صفرا نمی تواند از کیسه صفرا خارج شود و معمولا به این دلیل این اتفاق می افتد که یک سنگ صفرا مجاری صفراوی را مسدود کرده باشد.

التهاب مزمن زمانی وجود دارد که این اتفاق مکرر بیافتد. وقتی مجاری صفراوی مسدود می شود صفرا تشکیل می شود که صفرای اضافه باعث سوزش و آسیب کیسه صفرا شده و منجر به تورم و عفونت می گردد. با گذشت زمان کیسه صفرا آسیب می بیند و دیگر نمی تواند به درستی کار کند.

علائم مشکلات کیسه صفرا

در زنان معمولا با تجربه ی درد قفسه ی سینه همراه است.

درد در قسمت میانی یا بالایی قسمت راست شکم: اغلب این درد به صورت رفت و برگشتی است. این درد می تواند از خفیف تا خیلی غیر معمول و دردناک باشد. درد کیسه صفرا معمولا باعث درد قفسه ی سینه و پشت می شود.

تهوع یا استفراغ: هر مشکل کیسه صفرا می تواند منجر به تهوع یا استفراغ شود. مشکلات طولانی مدت صفرا می تواند منجر به مشکلات گوارشی طولانی مدت شود و باعث تهوع مکرر نیز شود.

تب یا لرز: این علامت عفونت در بدن است و تب و لزر در کنار سایر علائم کیسه صفرا می تواند نشان از وجود مشکل باشد.

تغییرات در حرکات روده: مشکلات کیسه صفرا می تواند باعث تغییر عادت های روده شود. اسهال مزمن و بدون علت می تواند نشانه ای از یک مشکل کیسه صفرا باشد.

تغییرات در ادرار: افراد مبتلا به مشکلات کیسه صفرا ممکن است ادراری تیره تر از ادرار نرمال داشته باشند. ادرار تیره می تواند نشانگر مسدود شدن مجاری صفراوی باشد.

در چه صورت باید به پزشک مراجعه کرد؟

• وجود درد در ربع بالای سمت راست شکم که تا ۵ ساعت از بین نمی رود.
• تب، تهوع یا استفراغ
• تغییرات در حرکات روده و ادرار

رژیم غذایی برای پیشگیری از ابتلا به مشکلات صفرا

“موسسه ی ملی بیماری های دیابت، دستگاه گوارش و کلیه” توصیه می کند که خوردن غذاهایی با فیبر بالا مانند لوبیا، نخود فرنگی، میوه، دانه های کامل و سبزیجات، کاهش مصرف کربوهیدرات و قندها و استفاده از چربی های مفید مانند چربی موجود در روغن ماهی و روغن زیتون رژیم مناسبی است.

روش های تشخیص مشکلات کیسه صفرا

اگر پزشک مشکوک به مشکلات صفرا باشد از روش های زیر برای تشخیص استفاده می کند:

آزمایشات تصویر برداری از کیسه صفرا: شامل سونوگرافی و سی تی اسکن از کیسه صفرا است.

آزمایش برای بررسی مجاری صفراوی: شامل  ام آر آی ، اسکن اسپیرومتری و … است.

آزمایش خون: پزشک می تواند با استفاده از آزمایش خون برای تشخیص علائم عفونت، التهاب مجاری صفراوی یا سایر عوارض ناشی از وجود سنگ صفرا استفاده کند.

درمان

گزینه های درمانی شامل خارج کردن کیسه صفرا از بدن، دارو برای دفع سنگ های صفراوی و آنتی بیوتیک برای درمان التهاب و عفونت ها است.

طبق گفته دانشگاه سانفرانسیسکوکالیفرنیا (UCSF)، عمل جراحی حذف کیسه صفرا یکی از معمول ترین عمل های جراحی است.

برای خارج کردن کیسه صفرا از بدن معمولا از عمل لاپاراسکوپی استفاده می شود که یک لوله نازک با دوربین کوچک از طریق یک شکاف کوچک به داخل بدن فرستاده می شود و جراح در مانیتور خود داخل بدن را رویت می کند. جراح با برش های کوچک کیسه صفرا را به دقت جدا می کند. این عمل جزو عمل های سرپایی است و بیمار می تواند همان روز مرخص شود.

تعداد بسیار کمی از بیماران صفرا نیاز به جراحی باز دارند و معمولا زمانی که ثفرا بیش از حد ملتهب است یا مشکلی در حین لاپاراسکوپی به وجود می آید از روش جراحی باز استفاده می شود. این عمل سرپایی نیست و ممکن است فرد تا یک هفته در بیمارستان بستری باشد.

منبع: medicalnewstoday