پوکی استخوان
پوکی استخوان يا استئوپروز (Osteoporosis)، بیماری می باشد که باعث می شود، توده استخوان کاهش پیدا کند و استحکام آن ضعیف شود. بهتر است بدانید که اغلب به عنوان بیماری خاموش شناخته میشود زیرا شما نمی توانید احساس کنید که استخوان های شما ضعیف شده است و بسیاری از مردم تا زمانی که استخوان هایشان شکسته نشود نمی توانند بفهمند که استئوپروز دارند.
استئوپروز خطر شکستگی به خصوص در ناحیه مفصل ران , ستون فقرات و مچ دست را افزایش میدهد و در واقع هر ساله حدود 9 میلیون , شکستگی در سراسر جهان ایجاد میکند ( استئوپروز به عنوان شایع ترین نوع بیماری استخوانی حدود 10میلیون آمریکایی را تحت تاثیر قرار داده است). و هر چند عمدتا بر زنان تاثیر میگذارد اما مردان نیز میتوانند آن را تجربه کنند در حقیقت از هر دو زن یک نفر و از هر چهار مرد یک نفر به علت پوکی استخوان , استخوانهایش میشکند (بالای پنجاه سال).
علت پوکی استخوان
هنگامی که تولید استخوان های جدید با مرگ استخوان های قدیمی برابر نباشد، موجب کاهش تراکم استخوان ها می شود که نتیجه آن پوکی استخوان است.
عواملی وجود دارند که می توانند خطر ابتلا را افزایش دهند. برخی از این عوامل تغییر ناپذیر هستند و از کنترل شخص خارج می باشند اما برخی دیگر از این عوامل را افراد می توانند با تغییراتی در سبک زندگی کنترل کنند.
عوامل غیر قابل تغییر
جنسیت: زنان نسبت به مردان , پوکی استخوان را بیشتر تجربه میکنند به خصوص پس از یائسگی.
سابقه خانوادگی: افرادی که یکی از اعضای خانواده آنها مبتلا است , باید احتیاط بیشتری داشته باشند.
سن: با افزایش سن , به خصوص پس از 50سالگی خطر ابتلا به پوکی استخوان افزایش می یابد.
داشتن استخوان های ضعیف: افرادی که تراکم استخوان های آنها ضعیف است بیشتر به استئوپروز مبتلا میشوند.
هورمون ها: داشتن سطح استروژن پایین در دوران یائسگی در زنان و تستوسترون کم در مردان در ابتلا به استئوپروز موثر است.
عوامل قابل تغییر
- سیگارکشیدن
- مصرف بیش از حد الکل
- کمبود کلسیم و ویتامینD در رژیم غذایی
- عدم تمرینات فیزیکی و ورزش
- استفاده طولانی مدت از داروهای خاص از جمله گلوکوکورتیکوئیدها و برخی از داروهای ضد انعقاد.
انواع پوکی استخوان
اولیه : این نوع از پوکی استخوان بیشتر در زنان و به خصوص پس از یائسگی به وجود می آید و باعث میشود سطح استروژن به شدت کاهش پیدا کند که نتیجه ی آن کاهش تراکم استخوان ها و پوکی استخوان است.(سن 55سالگی تا 70سالگی)
ثانویه: گاهی اوقات , پوکی استخوان به علت بیماری یا درمان پزشکی به وجود می آید که میتواند بر استخوان ها تاثیر بگذارد و موجب شکستگی استخوان ها شود که به این وضعیت استئوپروز ثانویه یا پوکی استخوان ثانویه میگویند.
بیماری ها و اختلالات برای بروز نوع ثانویه
- بیماری کوشینگ
- اختلال در کبد
- بی اشتهایی و بی خوابی
- آرتریت روماتوئید
- بیماری سلیاک
- مولتیپل اسکلروزیس
- بیماری مزمن انسدادی ریه
- هیپرپاراتیروئیدیسم
- هیپرکورتیزولیسم
- تالاسمی
- میلومای چندگانه
- بیماری سلیاک
- لوسمی
- دیابت
داروها و مواد شیمیایی عامل پوکی استخوان
- کورتیکواستروئیدها
- لیتیوم
- باربیتورات ها
- آنتی اسیدها حاوی آلومینیوم
بهتر است بدانید که درمان پوکی استخوان ثانویه میتواند پیچیده باشد .
علائم و عوارض
در مراحل اولیه، پوکی استخوان اغلب نشانه ای را ایجاد نمی کند. در بیماری خاموش ( پوکی استخوان ) با گذشت زمان، فرد علائم را احساس می کند و دچار درد در ناحیه ستون فقرات و برخی دیگر از قسمت های بدن میشود. شکستگی استخوان، جدی ترین عارضه می باشد و در برخی موارد حتی می تواند مرگ را به همراه داشته باشد. شکستگی های استخوانی مرتبط با پوکی استخوان بیشتر در ناحیه ستون فقرات دیده می شوند و پس از آن مچ، باسن و لگن را تحت تأثیر قرار می دهد.
به غیر از ایجاد درد، می تواند تحرک را کاهش دهد و بر وضعیت احساسی تاثیر بگذارد و منجر به افسردگی یا اضطراب شود.
درمان
انواع روش های درمانی و تغییر در سبک و شیوه زندگی می توانند به کاهش پوکی استخوان کمک کنند و همچنین برخی داروها می توانند شکستگی استخوان ها را تسکین دهند که شما باید با پزشک خود در رابطه با بهترین استراتژی صحبت کنید.
انواع مختلف داروها برای درمان استئوپروز
داروهای ضد انعقاد: که شامل بیس فسفونات ها، هورمون درمانی و بعضی از داروهای دیگر است.
بیس فسفونات ها عبارتند از:
- Fosamax یا Binosto (آلندرونات)
- Actonel یا Atelvia (risedronate)
- Boniva (ibandronate)
- Reclast (zoledronic acid)
برخی از این داروها برای زنان و برخی دیگر برای مردان تجویز میشوند. عوارض جانبی رایج از بیس فسفونات ها شامل: مسائل مربوط به دستگاه گوارش مانند حالت تهوع، سوزش سر دل و درد معده می باشد. ( این داروها باید با تجویز پزشک مورد استفاده قرار گیرند زیرا در برخی موارد عوارض جانبی میتوانند به همراه داشته باشند).
