سنگ کلیه یکی از دردناک ترین مشکلاتی است که می تواند برای هر فردی اتفاق بیفتد. این بیماری برای هر ۱ نفر از ۱۰ نفر در جهان شایع است. سنگ کلیه درد و ناراحتی زیادی ایجاد می‌کند، به همین دلیل بهترین راه، جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه است. اگر درمان سنگ کلیه به‌موقع انجام نشود، علاوه بر درد می‌تواند باعث بروز اختلالات کلیوی و از کار افتادن کلیه‌ها شود. در این مقاله با علائم سنگ کلیه و درمان خانگی و طبیعی آن آشنا خواهید شد.
آسیب‌های ناشی از سنگ کلیه معمولا موقتی‌اند، اما بعضی از آنها ممکن است دائمی باشند. سنگ کلیه می‌تواند زندگی فرد را به خطر بیندازد و به عمل جراحی فوری نیاز داشته باشد. با مطالعه‌ی ادامه‌ی این مطلب متوجه می‌شوید آیا شما هم علائم سنگ کلیه را دارید یا نه و اگر خدای نکرده به سنگ کلیه مبتلا هستید، برای بهبودتان باید چه خوراکی‌هایی مصرف کنید.
از هر ۱۱ نفر در ایالات‌متحده تقریبا ۱ نفر به سنگ کلیه دچار می‌شود. سنگ کلیه در مردان، افراد چاق و کسانی که دیابت دارند، شایع‌تر هستند.
سنگ کلیه معمولا بسیار دردناک است. اکثر سنگ‌ها خودبه‌خود و بدون هیچ درمانی از دستگاه ادراری عبور می‌کنند و دفع می‌شوند. بااین‌حال ممکن است شما برای شکستن یا برداشتن سنگ‌هایی که دفع نمی‌شوند، به کمک و مداخله‌ی پزشکی نیاز داشته باشید.
نشانه های سنگ کلیه
اینها ۸ مورد از علائم و نشانه‌هایی هستند که نشان می‌دهند ممکن است شما سنگ کلیه داشته باشید:
۱. درد در پشت، شکم یا پهلو
درد سنگ کلیه – که به کولیک کلیوی نیز معروف است – یکی از شدیدترین انواع دردهاست. برخی از افرادی که سنگ کلیه را تجربه کرده‌اند، این درد را با زایمان یا فرورفتن چاقو در بدن مقایسه می‌کنند. این درد آن‌قدر شدید است که هر سال باعث می‌شود بیش از ۱ میلیون نفر به اورژانس مراجعه کنند.
معمولا درد هنگامی آغاز می‌شود که سنگ به‌سوی حالب که بسیار باریک است، حرکت می‌کند. این حرکت موجب یک انسداد (گرفتگی) و وارد شدن فشار به کلیه می‌شود. این فشار، باعث فعال شدن فیبرهای عصبی می‌شود که سیگنال‌های درد را به مغز منتقل می‌کنند.
درد سنگ کلیه اغلب به‌طور ناگهانی آغاز می‌شود. همان‌طور که سنگ حرکت می‌کند، محل و شدت درد نیز تغییر می‌کند.
درد اغلب حالت موجی دارد، یعنی به‌اصطلاح می‌گیرد و ول می‌کند و وقتی حالب شروع به منقبض شدن می‌کند تا سنگ را به‌سمت مثانه حرکت دهد، این درد شدیدتر می‌شود. هر موج درد ممکن است چند دقیقه طول بکشد، ناپدید شود و سپس دوباره برگردد.
شما این درد را در امتداد پهلو و پشت، زیر دنده‌ها‌یتان احساس خواهید کرد. هنگامی که سنگ از طریق دستگاه ادراری شما به‌سمت پایین حرکت کند، ممکن است این درد به شکم و کشاله‌ی ران‌تان نیز گسترش یابد.
سنگ‌های بزرگ می‌توانند دردناک‌تر از سنگ‌های کوچک باشند اما شدت درد لزوما به اندازه‌ی سنگ مربوط نمی‌شود. حتی یک سنگ کوچک نیز در هنگامی که حرکت کند یا باعث انسداد شود، می‌تواند درد شدیدی ایجاد کند.
۲. درد یا سوزش در هنگام دفع ادرار
هنگامی که سنگ به محل اتصال بین حالب و مثانه برسد، شما در هنگام دفع ادرار احساس درد خواهید کرد. پزشکان به این وضعیت، دیسوری می‌گویند.
این درد می‌تواند تیز یا سوزان باشد. اگر اطلاع نداشته باشید که سنگ کلیه دارید، ممکن است این وضعیت را با عفونت دستگاه ادراری اشتباه بگیرید. گاهی اوقات ممکن است شما به همراه سنگ کلیه، عفونت نیز داشته باشید.
۳. نیاز فوری به دفع ادرار
نیاز فوری به دفع ادرار و تکرر ادرار (دستشویی رفتن بیش‌ازحد معمول)، علامت دیگری است که نشان می‌دهد سنگ به طرف بخش پایین‌تر دستگاه ادراری شما حرکت کرده است. ممکن است مجبور شوید به‌سمت دستشویی بدوید یا در طول روز و شب دائما به دستشویی بروید. نیاز فوری به دفع ادرار ممکن است باعث شود که فکر کنید عفونت ادراری دارید، چون این یکی از علائم عفونت ادراری نیز هست.
۴. وجود خون در ادرار
وجود خون در ادرار، یک علامت رایج در افرد مبتلا به سنگ‌های دستگاه ادراری است. این علامت، «هماچوری» نیز نامیده می‌شود.
این خون می‌تواند قرمز، صورتی یا قهوه‌ای باشد. گاهی اوقات سلول‌های خون آن‌قدر کوچک هستند که بدون میکروسکوپ دیده نمی‌شوند که به آن هماچوری میکروسکوپی می‌گویند. اما پزشک‌تان می‌تواند با یک آزمایش ادرار ساده، وجود خون در ادرار را بررسی کند.
۵. ادرار ابری (کدر) یا بدبو
ادرار سالم، شفاف است و بوی تندی ندارد. ادرار ابری یا بدبو می‌تواند نشانه‌ای از عفونت در کلیه‌ها یا بخش دیگری از دستگاه ادراری شما باشد.
یک پژوهش نشان داده است که حدود ۸ درصد از افراد مبتلا به سنگ کلیه حاد، عفونت دستگاه ادراری نیز داشتند.
کدر بودن نشانه‌ی وجود پاس (pus) یا همان گلبول‌های سفید در ادرار است که به آن پیوری می‌گویند. این بو می‌تواند از باکتری‌هایی که باعث عفونت‌های دستگاه ادراری می‌شوند، نشئت بگیرد. همچنین ممکن است این بو به‌خاطر غلیظ بودن بیش‌ازحد ادرار نیز باشد.
۶. کم‌کم خارج شدن ادرار
گاهی اوقات سنگ‌های کلیه‌ی بزرگ در یک حالب گیر می‌کنند. این انسداد می‌تواند جریان ادرار را کُند یا متوقف کند.
اگر یک انسداد یا گرفتگی در دستگاه ادراری‌تان اتفاق بیفتد، در هر بار فقط می‌توانید مقدار کمی ادرار کنید. قطع شدن کامل جریان ادرار، یک وضعیت اورژانسی است و در این صورت باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
۷٫ تب و لرز
تب و لرز نشانه‌ی آن است که شما در کلیه یا بخش دیگری از دستگاه ادراری‌تان، عفونت دارید. این می‌تواند یک عارضه‌ی جدی برای سنگ کلیه باشد. همچنین ممکن است نشان‌دهنده‌ی مشکلات جدی دیگری در کنار سنگ کلیه باشد. در صورت بروز هرگونه تب به همراه درد، فورا به پزشک مراجعه کنید.
تب‌هایی که به همراه عفونت اتفاق می‌افتند، معمولا بالا هستند – ۳۸ درجه‌ی سانتی‌گراد یا بالاتر. تب ناشی از عفونت معمولا با لرز همراه است.
درمان سنگ کلیه به روش های خانگی
احتمالا بارها درباره‌ی فواید نوشیدن آب چیزهایی شنیده‌اید. واقعا هیدراته ماندن، مهم‌ترین مسئله است. نوشیدن مقدار زیادی مایعات در عبور سنگ کلیه از دستگاه ادراری، دفع آن و جلوگیری از تشکیل سنگ‌های جدید، بسیار مهم است. مصرف مایعات نه تنها باعث دفع سموم از بدن می‌شود بلکه به حرکت سنگ‌ها و شن‌ها در دستگاه ادراری نیز کمک می‌کند.
اگرچه ممکن است مصرف آب به‌تنهایی، شما را به نتیجه‌ی مطلوب برساند اما اضافه کردن برخی مواد نیز می‌تواند مفید باشد. حتما بلافاصله پس از نوشیدن هر یک از درمان‌های زیر، یک لیوان ۲۰۰ میلی‌لیتری آب بنوشید. این کار می‌تواند به حرکت کردن مواد در درون سیستم ادراری شما کمک کند.
۱. آب
افزایش آب مصرفی در هنگام عبور و دفع سنگ کلیه می‌تواند به سرعت بخشیدن به این روند کمک کند. به جای ۸ لیوان آب معمول سعی کنید در هر روز ۱۲ لیوان آب بنوشید.
وقتی سنگ کلیه از دستگاه ادراری‌تان عبور کرد، شما باید به نوشیدن ۸ تا ۱۲ لیوان آب در روز ادامه دهید. کم شدن آب بدن، یکی از عوامل اصلی خطر برای تشکیل سنگ کلیه است و شما باید برای جلوگیری از تشکیل سنگ‌های بیشتر، اجازه ندهید بدن‌تان دچار کم‌آبی شود.
۲. آب لیمو
شما می‌توانید هر چند باری که دوست دارید، به آب مصرفی‌تان آب لیمو تازه اضافه کنید. لیمو حاوی سیترات است؛ سیترات، یک ماده‌ی شیمیایی است که در جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه مؤثر است. همچنین سیترات می‌تواند سنگ‌های کوچک را بشکند و باعث شود که آنها راحت‌تر از دستگاه ادراری عبور کنند. خواص لیمو ترشتنها مربوط به سلامت کلیه نیست، آب لیمو فواید دیگری نیز برای سلامتی دارد، به‌عنوان مثال به مهار رشد باکتری‌ها، تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش وزن کمک می‌کند. آب لیمو ترش حتی می‌تواند در از بین بردن اضطراب و بهبود افسردگی هم مؤثر باشد.
۳. آب ریحان
ریحان حاوی اسید استیک است که به شکستن سنگ کلیه و کاهش درد کمک می‌کند؛ همچنین سطوح اسید اوریک را پایین می‌آورد و از این طریق، خطر ابتلا به سنگ‌های بعدی را کاهش می‌دهد.
با استفاده از برگ‌های ریحان تازه یا خشک‌شده، دمنوش گیاهی درست کنید و هر روز چند فنجان از آن بنوشید. همچنین می‌توانید ریحان تازه را آب بگیرید یا آن را به اسموتی اضافه کنید. شما نباید هربار بیش از ۶ هفته از آب ریحان استفاده کنید. استفاده‌ی طولانی‌مدت ممکن است به عوارض زیر منجر شود:
- قند خون پایین؛
- فشار خون پایین؛
- افزایش خونریزی.
۴. سرکه سیب
سرکه سیب حاوی اسید سیتریک است. اسید سیتریک به حل کردن سنگ کلیه کمک می‌کند. ازجمله خواص سرکه سیب کمک به قلیایی کردن خون و ادرار و افزایش اسیدهای معده است و از این طریق می‌تواند از تشکیل سنگ‌های جدید جلوگیری نماید. سرکه‌ی سیب علاوه بر پاکسازی کلیه‌ها می‌تواند به کاهش درد ناشی از سنگ کلیه نیز کمک کند.
برای بهره‌مندی از این فواید، ۲ قاشق غذاخوری سرکه‌ی سیب را به ۱۷۰ تا ۲۳۰ میلی‌لیتر آب تصفیه‌شده اضافه کنید و این محلول را در طول روز بنوشید.
شما نباید بیش از یک لیوان ۲۳۰ میلی‌لیتری از این محلول را در طول روز مصرف کنید. مصرف سرکه‌ی سیب در مقادیر بالاتر می‌تواند به کمبود پتاسیم و پوکی استخوان منجر شود.
افراد مبتلا به دیابت باید در هنگام نوشیدن این محلول مراقب باشند. آنها باید قند خون خود را در طول روز به‌دقت کنترل کنند.
اگر هریک از داروهای زیر را مصرف می کنید، نباید این محلول را بنوشید:
- انسولین؛
- دیگوکسین (دیگوکس)؛
- دیورتیک‌ها مانند اسپیرونولاکتون (آلداکتون).
۵٫ آب لوبیا قرمز پخته
آب لوبیا قرمز پخته به سلامت کلی دستگاه ادراری و کلیه‌ها کمک می‌کند و همچنین باعث حل شدن و دفع سنگ کلیه نیز می‌شود. کافی است لوبیا قرمز را در مقداری آب بپزید، سپس آن را آبکش و آبش را جمع کنید و چند لیوان از آن در طول روز بنوشید.
منبع: Healthline
