فتق عبارت است از بیرون زدگی یا فرورفتگی بخشی از احشاء شکمی(روده ها)از خلال یک سوراخ به دلیل ضعف در دیواره شکم رخ می دهد. فتق معمولا در اثر افزایش فشار به داخل حفره شکم رخ می دهد,مثل بلند کردن یک جسم سنگین. امکان بروز آن در نواحی اینگوئینال(مغبنی)-فمورال(رانی)-اومبلیکال(نافی)وشکمی قدامی ومحل بش جراحی های قبل بیشتر است.
به سه صورت زیر بروز می کند :
فتق قابل جا انداختن :
در این حالت فتق را می توان به حالت اولیه برگرداند.
فتق غیر قابل جا انداختن :
نوعی است که گیر افتاده وقابل جاانداختن نمی باشد.
فتق مختنق :
نوعی است که با تداوم کاهش خونرسانی به روده ایسکمی (کمرسیدن خون، به اندام یا ناحیهای از بدن) ودر نهایت گانگرن (مردن یک عضو یا اندام)یا نکروز (مجموعهای از سلولها و بافتهای مرده در یک نقطه از بدن) رخ می دهد.
فتق اینگوئینال (بیرونزدگی احشای شکمی به ویژه روده باریک به درون کانال اینگوینال ) در مردان شایع تر است.
فتق فمورال (برآمدگی و بیرون زدگی احشا در قسمت بالای ران و نزدیک کشاله ران ) در زنان شایع است.
فتق نافی در نوزادان و شیر خواران شایع است.
علائم و نشانه ها :
این بیماری بیشتر هنگامی مشخص می شوند که مورد معاینه فیزیکی قرار گیرندو ممکن است بدون علامت باشند وبه دنبال افزایش فشار با بلند کردن جسم سنگین وزور زدن وسرفه برآمده شود.
علائم ونشانه ها در فتق مختنق:
شروع ناگهانی درد شکم
تهوع و استفراغ
تندرنس (درد)
تب (دمای برابر یا بیشتر از ۳۸°درجه سانتی گراد در حالت استراحت )
تاکیکاردی ( ضربان قلب بالا (بیش از ۱۰۰ ضربان در دقیقه) که از حفرههای پایینی قلب (بطنها) شروع میشود. قلب در وضعیت ضربان بالا به صورت کافی و موثر قادر به پمپاژ خون غنی از اکسیژن، به بدن نمیباشد.)
دهیدراتاسیون (دهیدراتاسیون زمانی رخ میدهد که بدن بیشتر از مقدار دریافتی مایع از دست بدهد)
و در صورت تداوم بروز علائم شوک
عوارض :
پرفوراسیون (سوراخ شدگی)
انسداد روده ( ازعبورمحتویات روده کوچک یا بزرگ جلوگیری شود)
پریتونیت (التهاب صفاق )
درمان :
درمان در صحنه حادثه معمولا حمایتی است و شامل:
کنترل ABC (Air way راه هوایی ، Breathing تنفس ، Circulation گردش خون )
اکسیژن ۱۰۰% با ماسک یک طرفه
NPO کردن بیمار(خودداری از خوردن مواد غذایی با دهان)
وضعیت راحت(خوابیده به پشت)
مایع درمانی
انتقال
اما در نوع مختنق علاوه بر کارهای فوق این کارها را هم انجام می دهیم:
بیمار را در وضعیت خوابیده به پشت قرار می دهیم تا شاید جا بیافتد.
وارد کردن فشار ملایم و مداوم بر محل آن برای جا انداختن آن اما از فشار زیاد پرهیز شود چون ممکن است پرقوراسیون رخ دهد.
در صورت عدم جا افتادن عمل جراحی مورد نیاز است.
بیشتر بخوانید :
نفخ معده و روده به چه علت به وجود می اید – روشهای پیشگیری و تشخیص