مننژیت یکی از بیماری‌های جدی است که به التهاب غشاءهای اطراف مغز و نخاع گفته می‌شود. این بیماری در صورت عدم درمان می‌تواند به آسیب دائمی به مغز یا اعصاب منجر شود. خوشبختانه واکسن‌هایی وجود دارند که می‌توانند در برابر این بیماری از شما محافظت کنند. در این مقاله، به بررسی علل، علائم، عوامل خطر، و راه‌های پیشگیری و درمان مننژیت می‌پردازیم.
علت بیماری مننژیت چیست؟
این بیماری معمولاً توسط عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی ایجاد می‌شود. مننژیت باکتریایی نسبت به نوع ویروسی نادرتر است، اما شدت آن بسیار بیشتر بوده و در صورت عدم درمان می‌تواند عوارض جدی‌تری به همراه داشته باشد.
مننژیت باکتریایی
این نوع مننژیت ممکن است از طریق عطسه، سرفه، بوسیدن، و به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی مانند ظروف و مسواک منتقل شود. برخی از باکتری‌هایی که می‌توانند منجر به مننژیت نوع باکتریایی شوند، عبارتند از:
- استرپتوکوک پنومونیه (پنوموکوک): شایع‌ترین عامل این مننژیت که واکسن‌هایی برای پیشگیری از آن موجود است.
- مننگوکوک: این باکتری علاوه بر مننژیت، عفونت‌های تنفسی نیز ایجاد می‌کند.
عوامل خطر ابتلا به مننژیت
-
عدم واکسیناسیون
افرادی که واکسیناسیون‌های خود را کامل نکرده‌اند، در برابر مننژیت آسیب‌پذیرتر هستند.
-
سن
مننژیت ویروسی در کودکان زیر ۵ سال شایع‌تر است، در حالی که نوع باکتریایی در افراد زیر ۲۰ سال بیشتر دیده می‌شود.
-
زندگی در محیط‌های اجتماعی
افرادی که در مکان‌هایی مانند خوابگاه‌های دانشجویی یا پایگاه‌های نظامی زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا هستند. دلیل آن این است که باکتری‌ها در این محیط‌ها سریع‌تر گسترش می‌یابند.
-
سیستم ایمنی ضعیف
عواملی مانند دیابت، مصرف الکل، داروهای فشار خون، یا ضعف سیستم ایمنی می‌توانند احتمال ابتلا به مننژیت را افزایش دهند. علاوه بر این، افراد بدون طحال نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
علائم مننژیت چیست؟
علائم اولیه مننژیت ممکن است با علائم آنفولانزا اشتباه گرفته شود و طی چند ساعت یا چند روز ظاهر شود. این علائم می‌توانند ناگهانی شروع شوند و شامل موارد زیر باشند:
- تب بالای ۳۸ درجه سانتیگراد
- گرفتگی گردن
- سردرد شدید همراه با تهوع یا استفراغ
- اختلال در تمرکز و هوشیاری
- حساسیت به نور
- تشنج
عوارض مننژیت
در صورتی که مننژیت باکتریایی درمان نشود، ممکن است به عوارض جدی منجر شود. از هر ۱۰ نفر مبتلا به این بیماری، ۱ نفر دچار عوارض طولانی‌مدت می‌شود که شامل موارد زیر است:
- کاهش شنوایی
- اختلالات بینایی
- مشکلات حافظه و یادگیری
- تشنج‌های مکرر
- نارسایی کلیه
- اختلال در تعادل و حرکت
در برخی موارد، آسیب به حدی شدید است که نیاز به قطع عضو برای جلوگیری از گسترش عفونت پیش می‌آید.
پیشگیری از مننژیت
-
شستن دست‌ها
شستن منظم دست‌ها می‌تواند به جلوگیری از انتشار عفونت منجر شود. به کودکان خود یاد بدهید که بعد از دست زدن به حیوانات و قبل از غذا خوردن دست‌های خود را بشویند.
-
به اشتراک نگذاشتن وسایل شخصی
از اشتراک گذاشتن وسایل شخصی مانند نی‌های نوشیدنی و مرطوب‌کننده‌های لب با دیگران خودداری کنید.
-
تقویت سیستم ایمنی
سیستم ایمنی خود را با استراحت کافی، ورزش منظم، و رژیم غذایی متعادل تقویت کنید.
-
استفاده از دستمال
هنگام عطسه یا سرفه، از دستمال برای پوشاندن دهان و بینی خود استفاده کنید.
درمان مننژیت
-
مننژیت ویروسی
مننژیت ویروسی معمولاً به درمان خاصی نیاز ندارد و در مدت ۷ تا ۱۰ روز بهبود می‌یابد. این نوع مننژیت با استراحت و مصرف داروهای ضد درد مانند استامینوفن در خانه درمان می‌شود.
-
مننژیت باکتریایی
این نوع مننژیت معمولاً نیاز به درمان در بیمارستان دارد و شامل موارد زیر است:
- آنتی‌بیوتیک‌ها
- کورتیکواستروئیدها
- استامینوفن برای کاهش تب و درد
- درمان با اکسیژن
درمان سریع و مؤثر می‌تواند از بروز عوارض جدی و طولانی‌مدت جلوگیری کند.
نتیجه‌گیری
مننژیت یک بیماری جدی است که می‌تواند در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، منجر به عوارض دائمی شود. بهترین راه برای جلوگیری از این بیماری، واکسیناسیون و رعایت بهداشت شخصی است. با مشاهده علائم مشکوک، فوراً به پزشک مراجعه کنید تا از هرگونه خطر جدی جلوگیری شود.
