واژینوز باکتریال (Bacterial Vaginosis) یک عفونت خفیف باکتریایی است که در ناحیه واژن رخ می‌دهد. این عفونت زمانی ایجاد می‌شود که تعادل طبیعی بین باکتری‌های خوب و باکتری‌های بد در واژن به هم می‌خورد. به طور طبیعی، در واژن تعداد زیادی باکتری‌های خوب مانند لاکتوباسیل‌ها وجود دارد که از رشد باکتری‌های بد جلوگیری می‌کنند. اما در واژینوز باکتریال، تعداد باکتری‌های خوب کاهش یافته و تعداد باکتری‌های بد افزایش می‌یابد. اگرچه این مشکل به طور معمول خفیف است و ممکن است خود به خود بهبود یابد، اما در برخی موارد می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تری شود. در این مقاله به بررسی علت‌ها، عوامل خطر، علائم و درمان واژینوز باکتریال می‌پردازیم.
اهمیت آگاهی از واژینوز باکتریال
واژینوز باکتریال به عنوان یکی از شایع‌ترین عفونت‌های واژن در زنان شناخته می‌شود. اگرچه این مشکل به طور معمول خفیف است و در عرض چند روز بهبود می‌یابد، اما در برخی موارد می‌تواند به عوارض جدی منجر شود، به ویژه در زنانی که باردار هستند یا عمل‌های جراحی خاصی را انجام داده‌اند.
آگاهی از علائم و علل واژینوز باکتریال و مراجعه به پزشک برای درمان مناسب، می‌تواند از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری کند.
علت‌های واژینوز باکتریال
علت دقیق واژینوز باکتریال هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما برخی عوامل محیطی و رفتاری می‌توانند خطر ابتلا به این عفونت را افزایش دهند. برخی از عواملی که ممکن است باعث به هم خوردن تعادل باکتری‌های واژن شوند عبارتند از:
نزدیکی مکرر: افزایش فعالیت جنسی می‌تواند تعادل باکتری‌های واژن را به هم بزند و به افزایش تعداد باکتری‌های بد منجر شود.
دوش واژینال: استفاده از دوش واژینال می‌تواند فلور طبیعی واژن را مختل کند و به افزایش رشد باکتری‌های بد منجر شود.
داشتن بیش از یک شریک جنسی: تغییر شرکای جنسی می‌تواند تعادل باکتری‌های واژن را تغییر دهد و خطر ابتلا به واژینوز باکتریال را افزایش دهد.
استعمال دخانیات: تحقیقات نشان داده است که سیگار کشیدن می‌تواند به کاهش باکتری‌های خوب در واژن منجر شود و خطر ابتلا به واژینوز باکتریال را افزایش دهد.
عوامل خطر مرتبط با واژینوز باکتریال
واژینوز باکتریال ممکن است به عفونت‌های جدی‌تر منجر شود، به ویژه در زنانی که تحت عمل‌های جراحی یا بارداری قرار دارند. برخی از عوامل خطر مرتبط با واژینوز باکتریال شامل موارد زیر هستند:
- عفونت التهابی لگن پس از سقط جنین
- اندومتریت پس از عمل سزارین
- عفونت‌های واژینال پس از عمل هیسترکتومی
- کوریوآمنیوتیت (عفونت پرده‌های جنینی)
- سیتولوژی غیرطبیعی سرویکس
- پارگی زودرس کیسه آب در دوران بارداری
- زایمان پره‌ترم (زودرس)
این مشکلات نشان می‌دهند که واژینوز باکتریال اگر درمان نشود، می‌تواند به مشکلات پیچیده‌تری منجر شود.
علائم واژینوز باکتریال
تشخیص واژینوز باکتریال معمولاً بر اساس علائم و نشانه‌ها انجام می‌شود. این علائم ممکن است خفیف باشند، اما در برخی موارد ممکن است به مشکلات شدیدتری منجر شوند. علائم شایع واژینوز باکتریال شامل موارد زیر است:
ترشحات بدبو: یکی از علائم مشخص واژینوز باکتریال، بوی بد ترشحات است که معمولاً پس از رابطه جنسی افزایش می‌یابد.
ترشحات خاکستری‌رنگ: ترشحات واژن ممکن است به رنگ خاکستری یا سفید باشند و بوی تند و نامطبوعی داشته باشند.
pH بالا: در زنان مبتلا به واژینوز باکتریال، pH واژن افزایش یافته و معمولاً بین 4.7 تا 5.7 قرار می‌گیرد.
سلول‌های Clue: در بررسی میکروسکوپی، سلول‌های Clue مشاهده می‌شوند که نشان‌دهنده حضور باکتری‌های بد در واژن هستند.
Wiff Test مثبت: اگر به ترشحات واژن koh اضافه شود، بوی گند ماهی (آمین‌ها) ایجاد می‌شود که نشان‌دهنده واژینوز باکتریال است.
درمان واژینوز باکتریال
درمان واژینوز باکتریال معمولاً به کمک آنتی‌بیوتیک‌ها انجام می‌شود. این درمان می‌تواند به شکل خوراکی یا واژینال باشد. استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند. برای دریافت درمان مناسب، مراجعه به پزشک ضروری است. پزشک بسته به شرایط بیمار، نوع خاصی از آنتی‌بیوتیک را تجویز می‌کند.
آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی: این آنتی‌بیوتیک‌ها به صورت قرص یا کپسول تجویز می‌شوند و معمولاً برای مدت 7 روز مصرف می‌شوند.
آنتی‌بیوتیک‌های واژینال: این نوع آنتی‌بیوتیک‌ها به صورت کرم یا ژل واژینال تجویز می‌شوند و مستقیماً در ناحیه واژن استفاده می‌شوند.
مدت زمان درمان
علائم واژینوز باکتریال معمولاً 2 تا 3 روز پس از شروع مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها بهبود می‌یابند، اما برای درمان کامل، باید 7 روز مصرف دارو ادامه یابد. قطع زودهنگام مصرف دارو ممکن است باعث عود بیماری شود.
پیشگیری از عود بیماری
برای جلوگیری از بازگشت واژینوز باکتریال، باید از عوامل خطر جلوگیری کرد. همچنین، رعایت بهداشت فردی و استفاده از کاندوم در حین رابطه جنسی می‌تواند به کاهش خطر بازگشت این عفونت کمک کند.
عوارض واژینوز باکتریال
اگر واژینوز باکتریال درمان نشود، ممکن است منجر به عوارض جدی شود. برخی از عوارض احتمالی شامل موارد زیر است:
- عفونت التهابی لگن: این عفونت می‌تواند به مشکلات ناباروری منجر شود و نیاز به درمان فوری دارد.
- افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های منتقله جنسی: واژینوز باکتریال می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های منتقله جنسی مانند اچ‌آی‌وی، سوزاک و کلامیدیا را افزایش دهد.
- مشکلات بارداری: زنان بارداری که به واژینوز باکتریال مبتلا هستند، ممکن است در معرض خطر زایمان زودرس یا پارگی زودرس کیسه آب قرار بگیرند.
نتیجه‌گیری
واژینوز باکتریال یک عفونت شایع و معمولاً خفیف در زنان است که به دلیل به هم خوردن تعادل باکتری‌های واژن ایجاد می‌شود. اگرچه این عفونت به طور خودبه‌خودی بهبود می‌یابد، اما در برخی موارد می‌تواند به مشکلات جدی‌تری منجر شود. با مراجعه به پزشک و دریافت درمان مناسب با آنتی‌بیوتیک‌ها، می‌توان این عفونت را به سرعت درمان کرده و از بروز عوارض پیشگیری کرد. همچنین، رعایت بهداشت فردی و جلوگیری از عوامل خطر می‌تواند به کاهش خطر بازگشت این عفونت کمک کند.
