بسیاری از افراد به خاطر هر نوع دردی که برایشان ایجاد می شود مسکن می خورند. آیا می دانید دلیل این مساله چیست. اعتیاد به داروی مسکن و ضد درد نیز یکی از مشکلاتی است که اشخاص زیادی با آن مواجه هستند.
اعتیاد به داروی مسکن و ضدر درد – نارکوتیک
اپیوئیدها – به آنها مواد افیونی یا نارکوتیک نیزگفته می شود – داروهای ضد درد ساخته شده از تریاک هستند، که از گیاه خشخاش بدست می آیند. مورفین و کدئین دو محصول طبیعی تریاک هستند. با تغییرات مصنوعی یا تقلید از مورفین دیگر ایپوئیدها تولید می شوند:
- فنتانیل (Duragesic)
- هروئین (ماده مخدر خیابانی)
- هیدروکودون همراه با استامینوفن (لورست، لورتاب، ویکودین)
- هیدروکودون (زوهیدرو ER، Hysingla ER)
- هیدروموفون (Dilaudid)
- متادون
- اکسی کدون (اکسی کانتین)
- اکسی کدون با استامینوفن (Percocet)
- اکسی کدون با آسپرین (پرکدون)
- مپریدین (دمرول)
هنگامی که افراد بدون سابقه اعتیاد به مواد مخدر به طور صحیح از دوزهای تجویزی برای کنترل درد استفاده می کنند، نسبتا بعید است که به داروهای مخدر معتاد شوند. با این حال، اپیوئیدها هنگام تزریق یا مصرف به صورت خوراکی در دوزهای بالا، احساس سرخوشی ایجاد میکنند. اپیوئید ها از داروهای ضد اضطراب قوی نیز به شمار میروند. علاوه بر این، در افرادی که هیچ گونه سابقه اعتیاد ندارند و به خاطر درد مزمن از اپیوئیدها استفاده میکنند، مطالعات عوامل پیش بینی کننده روشنی از این که بیشتر یا کمتر احتمال دارد این افراد در نهایت دچار سوء مصرف داروهای مخدر شوند، پیدا نکرده اند. به همین علت سوء مصرف نارکوتیک ها یکی از رایج ترین انواع سوء مصرف مواد مخدر است.
اصطلاحاتی همچون سوء مصرف اپیوئیدها، سوء مصرف داروهای مخدر، وابستگی به مواد مخدر و اعتیاد به مواد مخدر به جای یکدیگر استفاده می شوند. با این حال، سیستم های طبقه بندی تشخیص مدرن از نظر فنی دیگر “سوء استفاده” یا “وابستگی” را استفاده نمی کنند بلکه به جای آن به “اختلالات مصرف مواد” با سطوح شدید خفیف، متوسط یا شدید اشاره می کنند.
استفاده نادرست از داروهای مخدر زمانی اتفاق می افتد که فرد فراتر از نسخه پزشک از دارو استفاده می کند، معمولا با قصد ایجاد حس سرخوشی یا از بین بردن اضطراب یا استرس. با توجه به سازمان سوء استفاده از مواد مخدر و خدمات بهداشت روان (SAMHSA)، اختلال مصرف مواد مخدر شامل موارد زیر می باشد:
- تمایل شدید به استفاده از اپیوئیدها
- عدم توانایی برای کنترل یا کاهش مصرف
- مشکلات در تعهدات کاری یا ملاقات اجتماعی
- داشتن مشکلات قانونی به دلیل مصرف مواد مخدر
- صرف زمان زیاد برای به دست آوردن همان اثر قبلی (به معنی نیاز به استفاده مقدار بیشتر در طول زمان)
- داشتن علائم ترک مواد مخدر پس از توقف و یا کاهش مصرف (مانند خلق و خوی افسرده، ناراحتی معده، بی خوابی، و دردهای عضلانی)
- علائم سوء مصرف نارکوتیک
نشانه ها و علائم سوء مصرف مواد مخدر شامل موارد زیر است:
- بی دردی (احساس هیچ گونه درد)
- تسکین بخشی
- خوشحالی (احساس سرخوشی)
- تنش تنفسی (تنفس کم و یا آهسته)
- مردمک چشم کوچک
- تهوع، استفراغ
- خارش یا پوسته پوسته شدن پوست
- یبوست
- نامفهوم حرف زدن
- قضاوت ضعیف یا سردگمی
علائم ترک مواد مخدر اپیوئیدی
اگر فردی مدت طولانی از مواد مخدر استفاده کند، اغلب می تواند دچار وابستگی و تحمل جسمی شود. معمولا مصرف کنندگان اپیوئیدها بیشتر از آنها استفاده می کنند تا به آن احساس سرخوشی برسند. اگر فرد بعد از اینکه از لحاظ فیزیکی وابسته به اپیوئیدها شد استفاده از آنها را متوقف کند، علائم ترک اعتیاد را تجربه خواهند کرد.
علائم ترک اپیوئیدها شامل موارد زیر می باشند:
- اضطراب
- تحریک پذیری
- هوس برای مصرف اپیوئید
- تنفس سریع
- خمیازه کشیدن
- آبریزش بینی
- ترشح بزاق
- دون دون شدن پوست
- گرفتگی بینی
- درد عضلانی
- استفراغ
- گرفتگی عضلات شکم
- اسهال
- تعریق
- بزرگ شدن مردمک های چشم
- لرز
- از دست دادن اشتها
این علائم می توانند هولناک و غیر قابل تحمل باشند و در ادامه سوء مصرف مواد نقش داشته باشند. به طور کلی، میزان شدت علائم ترک اعتیاد به مواد مخدر، و مدت زمانی که طول می کشند، به مدت زمانی که فرد آن را مصرف کرده است و همچنین به مقداری که مصرف کرده است بستگی دارد.
داروهایی وجود دارند که می توانند به شکل های مختلفی مصرف شوند و برای جلوگیری از علائم ترک پس از توقف مصرف فرد، مورد استفاده قرار گیرند، فرایندی که سم زدایی (دتوکس) نامیده می شود. متادون به طور گسترده ای برای تسکین علائم ترک اعتیاد استفاده می شود و گاهی اوقات برای پیشگیری از عود اعتیاد به مدت طولانی (که به عنوان نگهداری متادون شناخته می شود) استفاده می شود. بوپرنورفین (سوبوتِکس) جایگزین متادون برای سم زدایی حاد از مواد مخدر است. گاهی اوقات همراه با نالوکسون (ترکیبی به نام سوپوکسون) برای درمان حاد ترک مواد مخدر استفاده میشود. سایر گزینه های دارویی برای درمان ترک مواد مخدر حاد، شامل کلونیدین پزشکی فشار خون می باشد. “سم زدایی سریع” با استفاده از نالترکسون (دارویی که از گیرنده های مهار کننده اپیوئید جلوگیری می کند) بعضی اوقات تحت بیهوشی عمومی در مراکز درمانی تخصصی انجام می شود، اگر چه این روش نتایج بهتری نسبت به روش های سنتی سم زدایی ندارد.
پس از ترک کامل مواد مخدر، فرد دیگر از لحاظ جسمی وابسته به ماده مخدر نیست. اما وابستگی روانی می تواند ادامه یابد. برخی از افراد مبتلا به اعتیاد به مواد مخدر ممکن است در واکنش به استرس یا سایر عوامل محرک دوباره معتاد شوند.
فرم جدید بوپرنورفین (پروبوفین) را می توان در زیر پوست گذاشت و برای حفظ درمان وابستگی به مواد مخدر در افرادی که مقدار ثابتی بوپرنورفین خوراکی مصرف میکنند و دیگر برای علائم ترک حاد درمان نمی شوند، تجویز کرد. این فرم جدید دوز ثابت بوپرنورفین را برای شش ماه فراهم می کند.
دارو نالترکسون جلوی اثرات مواد مخدر را می گیرد و یکی دیگر از گزینه های درمانی برای جلوگیری از عود اعتیاد است. این دارو می تواند به صورت خوراکی (Revia) یا به صورت تزریق ماهانه (Vivitrol) تجویز شود.
وابستگی در مقابل اعتیاد
کنترل درد در صورتی انجام میشود که اپیوئیدها از نظر پزشکی مورد استفاده قرار می گرفته اند. بیماران یا متخصصین مراقبت های بهداشتی نباید اجازه دهند ترس از اعتیاد، مانع آنها از مصرف صحیح اپیوئیدها برای مقابله موثر با درد مؤثر شود. دانستن تفاوت بین وابستگی و اعتیاد مهم است.
افرادی که مدت زمانی طولانی از اپیوئیدها برای تسکین درد استفاده کرده اند ممکن است نیاز به دوزهای بالاتری برای کاهش درد داشته باشند. اگر مصرف دارو به طور ناگهانی متوقف شود، ممکن است دچار تحمل به دارو شوند و علائم ترک اعتیاد را تجربه کنند. آنها به لحاظ فیزیکی وابسته به دارو هستند. اعتیاد زمانی اتفاق می افتد که سوء مصرف نارکوتیک ها اجباری و خود سازنده میشوند، به خصوص در مورد نیاز مصرف کننده اپیوئیدها، به دلایلی غیر از کاهش درد. برای جلوگیری از علائم ترک اعتیاد در افرادی که از لحاظ فیزیولوژیک وابسته به مواد مخدر برای تسکین درد هستند، ممکن است دوز در عرض چند هفته کاهش یابد. افرادی که هیچ گونه سابقه اعتیاد ندارند و از عادت مصرف اپیوئیدها رهایی یافته اند و دردی ندارند، معمولا دوباره مواد مخدر را شروع نمیکنند یا جزو سوء مصرف کنندگان نارکوتیک نمی شوند. مواد افیونی مورد استفاده برای شرایط پزشکی کوتاه مدت به ندرت به ترک کردن نیاز دارند. در این موارد، متوقف کردن دارو پس از یک دوره کوتاه معمولا علائم ترک ایجاد نمی کند.
سایر داروهایی که مورد سوء مصرف قرار میگیرند
اکثر داروها به صورت غیر رسمی در واقع مانند نارکوتیک نیستند. از لحاظ فنی، نارکوتیک ها به داروهای مخدر، یا اپیوئیدهای مصنوعی یا نیمه مصنوعی اشاره می کنند. دو دارویی که هنگامی که مورد سوء مصرف قرار گیرند، دارای اثرات مشابهی با اپیوئیدها هستند شامل:
- بنزودیازپین ها شامل آلپرازولام (Xanax)، دیازپام (Valium) و لورازپام (Ativan).
سوء مصرف بنزودیازپین باعث آرامش و تسکین بخشی می شود، اما مقاومت به سرعت در حال پیشرفت است. علائم ترک این داروها ممکن است منجر به تشنج شوند، برخلاف ترک اپیوئیدها.
- باربیتورات ها شامل آمیباربیتال (آمیتال)، پنتوباربیتال (نیبوتال)، فنوباربیتال (لومینال) و سگوباربیتال (Seconal) می باشند. باربیتورات ها نیز آرام بخش هستند. علائم ترک پس از ادامه سوء مصرف باربیتورات ها مانند سوء مصرف بنزودیازپین، از لحاظ پزشکی جدی هستند.
بنزودیازپین ها و باربیتورات ها به عنوان خواب آور- آرام بخش در نظر گرفته می شوند و اثرات تسکین درد معناداری ندارند. بنزودیازپین ها، باربیتورات ها و اپیوئیدها همگی آرام بخش هستند و می توانند احساسات خوب عاطفی ایجاد کنند که می توانند برای افرادی که به اعتیاد آسیب پذیر هستند، جذاب باشند. استفاده طولانی مدت از تمام این سه نوع دارو می تواند به مقاومت و وابستگی فیزیکی در طول زمان منجر شود و در صورتی که به طور ناگهانی مصرف آنها متوقف شوند، علائم ترک ایجاد میشوند.
اطلاع از خطرات ناشی از داروهای ضد اضطراب مهم است
جهت درمان اختلالات اضطرابی، انواع بسیار مختلفی از داروها از جمله داروهای سنتی ضد اضطراب مانند «بنزودیازپین‌ها» و گزینه‌های جدیدتری مانند داروهای ضد افسردگی استفاده میشود. هرچند این داروها می‌توانند بسیار موثر باشند، اما اختلالات اضطرابی را درمان نمیکنند. تاثیر این داروها صرفا تسکین موقتی اضطراب است، از این‌رو قادر به درمان علت اساسی اختلال اضطرابی نمی‌باشند. غالبا پس از قطع مصرف این داروها، علایم اضطراب مجددا با تمام قوا بازمی‌گردد، لذا آگاهی از خطرات ناشی از داروهای ضد اضطراب بسیار حائز اهمیت است.
داروهای ضد اضطراب 2 دسته مختلف هستند، بخشی از این داروها می توانند باعث ایجاد وابستگی شوند مانند گروه دیازپین ها که با ترکیبات ضد اضطراب خاصی استفاده می شود و داروهای دیگری ایجاد اعتیاد نمی کنند اما باید زیر نظر پزشک متخصص اعصاب و روان مصرف شوند.
گروهی از دانشجویان در شبهای امتحان داروی ریتالین مصرف می کنند که باعث ایجاد دو حالت تمرکز حواس و بیداری در آنها می شود و حس خستگی و خواب آلودگی ناشی از مطالعه را کمتر احساس می کنند. ریتالین در بیماری هایی مثل بیش فعالی هم استفاده می شود. ریتالین از لحاظ ساختمان شیمیایی متفاوت است، بیماران بیش فعالی که نیازمند دارو هستند ریتالین را زیر نظر پزشک استفاده می کنند در این صورت مشکلی ایجاد نمی شود، اما مصرف ریتالین برای افراد عادی اعتیاد و وابستگی را به دنبال دارد.
