سرطان پوست به طور معمول در جاهایی که بیشتر در معرض تابش پرتوهای فرابنفش خورشید هستند مانند دست ها و صورت و گردن، دیده میشود. اما این سرطان میتواند پوست سر، گوش، لب، گردن، زیر ناخنها، کف پا، اندامهای تناسلی و دیگر نقاطی را که کمتر در معرض نور هستند نیز در بر بگیرد. این بیماری به طور معمول به شکل لکههای پوستی، ککومک و خالهای سیاه و مشکوک نمایان میشود، علائم این سرطان با توجه به نوع آن متفاوت است. در این مطلب با انواع سرطان پوست و راههای درمان و پیشگیری از آنها آشنا میشوید.
نوع اول سرطان پوست : آکتینیک کراتوز
این نوع بیماری پوستی نوعی عوامل پیشسرطانی است و بهصورت ضایعات پوستی سخت و ناهموار در نقاط مختلفی از بدن بروز میکند. پوستِ سر، لب، صورت، گوش، پشت دست، بازو، شانه و گردن که بیشتر در معرض تابشهای خورشیدی قرار دارند، با احتمال بیشتری درگیر این بیماری میشوند.ممکن است این نشانه ها آنقدر ریز باشند که حتی نتوان آنها را با چشم دید و فقط با لمس کردن متوجه وجودشان شد. این ضایعات معمولا گسترش مییابند و حسی شبیه به تماس یک کاغذ سمباده بر روی پوست ایجاد میکنند. معمولا قرمزرنگ هستند، ولی ممکن است به رنگهای قهوهای مایل به زرد و صورتی نیز مشاهده شوند. حتی ممکن است این ضایعات به رنگ خودِ پوست باقی بمانند.
درمان سریع این ضایعات پوستی بسیار مهم است، زیرا ۱۰٪ از آکتینیک کراتوزی درصورتیکه درمان نشوند، به سرطان پوست تبدیل می شوند.
نوع دوم سرطان پوست : سرطان سلول پایهای
این سرطان همان طور که از اسمش پیداست در سلولهای پایهای پوست که در زیر اپیدرم هستند، صورت می گیرد. این لایه خارجیترین لایهی پوست است. علائم این سرطان عبارت است از:
زخمهایی که ۷ تا ۱۰ روز درمان نمی شوند.
ایجاد لکههای قرمزرنگ در روی پوست که ممکن است با خارش، درد همراه باشند و دچار خونریزی شوند.
لکه هایی به رنگهای صورتی، قرمز و سفید در افرادی که پوست روشنی دارند و لکه هایی به رنگ قهوهای، سیاه و قهوهای مایل به زرد در افرادی که پوستشان تیره است.
ضایعات پوستی به رنگ صورتی که اطرافشان کمی بالاتر از سطح پوست و وسط آن ها تو رفته است.
این سرطان معمولا بهراحتی درمان میشود. رشد این ضایعات پوستی بهآرامی صورت میگیرد. بنابراین احتمال گسترش آن به سایر اندامها، عضلات، استخوانها و اعصاب کم است.
نوع سوم سرطان پوست : سرطان سلول سنگفرشی
این سرطان بیشتر در نقاطی از پوست ایجاد میشود که معمولا در معرض تابش نور خورشید هستند. همچنین احتمال بروز این مشکل در اطراف دهان و آلت تناسلی نیز وجود دارد. نشانه های تومورهای این سرطان شامل موارد زیر است:
لکههای برجسته و قرمز رنگی که ممکن است خونریزی کنند
زخمهای بازی که خونریزی میکنند، و خوب نمی شوند
ضایعات کوچک و رشد کننده ای که مرکزشان خونریزی میکند
علائم زگیل مانندی که پوستهپوسته میشود و خونریزی میکند
این سرطان باعث ناراحتی و خارش شدید میشود و پوست را تحریک میکند. خاراندن این ضایعهها، میتواند منجر به بروز عفونتهایی شود که برای درمانشان به مصرف آنتیبیوتیک نیاز است.
اگر این سرطان به موقع درمان نشود، میتواند موجب بزرگتر شدن آن شود و در موارد نادری نیز به غدد لنفی یا سایر اندامها گسترش مییابد.
نوع چهارم سرطان پوست : ملانوما
گر چه ملانوما شایعترین نوع سرطان پوست نیست، ولی خطرناکترین آن است. ملانوما در زنان معمولا بر روی پا و در مردان معمولا بر روی سینه، پشت، سر و گردن بروز میکند. بااینحال احتمال بروز این سرطان در سایر نقاط بدن حتی چشم نیز وجود دارد. با کمک روشهای زیر، میتوانید تشخیص بدهید کدام لکهها و خالهای پوستی میتوانند علامت ملانوما باشند. افرادی که مشکوک به ملانوما هستند، حتما باید به پزشک مراجعه کنند.
۱. عدم تقارن
ابتدا به صورت ذهنی در وسط خال خطی بکشید، اگر هردو قسمت آن خیلی به هم شبیه باشند، آن خال غیرسرطانی است. ولی خالهای سرطانی معمولا نامتقارناند، یعنی یک سمت خال با طرف دیگر متفاوت است.
۲. اطراف خال
اگر حاشیهی آن پوستی صاف و تقریبا یکنواخت باشد، آن خال یا لکه غیرسرطانی است. اگر مرز یا حاشیهی خال یا لکهها ناصاف، برجسته یا سوراخ باشد، میتواند نشانهای از سرطان باشد.
۳. تغییر رنگ
لکهها یا خالهای پوستی معمولا رنگ یکنواختی دارند. تنوع رنگ آنها میتواند ناشی از سرطانها باشد. رنگهای قهوهای، سیاه، قرمز، سفید، آبی و قهوهای متمایل به زرد باید مورد توجه قرار بگیرند.
۴. اندازه
معمولا قطر لکهها یا خالهای سرطانی بیشتر از ۶ میلیمتر است.
۵. افزایش اندازه یا تعداد
حواستان به خال یا لکههای جدید باشد. همچنین تغییر رنگ یا اندازهی آنها نیز ممکن است نشانهی سرطان پوست باشد.
روشهای درمان سرطان پوست
اگر این سرطان در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود، معمولا با برداشتن ضایعههای پوستی درمان میشود. این کار به روشهای زیر انجام میشود.
۱. کرایوسرجری
زایدهی پوستی در این روش در معرض نیتروژن مایع قرار گرفته می شود. سپس آن زایده بدون هیچگونه برش یا شکافی از بین میرود یا کوچک میشود. این روش اغلب برای درمان آکتینیک کراتوز مورد استفاده قرار میگیرد.
۲. خشک کردن الکتریکی و کورتاژ
خال یا لک با وسیلهای به نام کورت شبیه به قاشق برداشته میشود. سپس محل موردنظر با استفاده از یک سوزن و با کمک انرژی الکتریکی سوزانده میشود تا هرگونه اثر باقیمانده از سلولهای سرطانی نابود شود.
۳. کرمها
در این روش پزشک کرمهای موضعی مانند ایمیکویمود و ۵-فلوروراسیل را برای درمان تجویز کند. این کرمها بهمدت چند هفته برای درمان آکتینیک کراتوز و سرطان سلول پایهای سطحی استفاده میشوند. برای استفاده از این کرم ها حتما باید تحت نظر پزشک باشید.
۴. جراحی اکسیژنال
در جراحی اکسیژنال محل ضایعهی پوستی و اطراف آن، به کمک یک اسکالپل یا تیع جراحی برداشته میشود. پس از آن محل موردنظر برای بررسی وجود سلولهای سرطانی، مجددا مورد آزمایش قرار میگیرد. اگر سلولهای سرطانی یافت شدند، این روند مجددا تکرار میشود.
اگرمتاسفانه سرطان به غدد لنفاوی یا سایر اندامها گسترش یابد، به درمانهای پیشرفتهتری مانند شیمیدرمانی یا عملهای جراحی نیاز خواهد بود.
چگونه می توان از سرطان پوست پیشگیری کرد؟
با در نظر گرفتن موارد زیر، میتوانید احتمال بروز این سرطان را کاهش دهید:
به صورت روزانه از کرم ضدآفتاب با حداقل SPF ۳۰ استفاده کنید. کرم ضدآفتاب را ۱۵ تا ۳۰ دقیقه قبل از بیرون رفتن، بر روی پوستتان بمالید.
در صورتی که میزان تعرقتان بالاست یا شنا میکنید، هر ۲ ساعت کرم ضدآفتاب خود را تجدید کنید.
از قرار گرفتن در معرض نور خورشید در ساعات اوج تابش (ساعت ۱۰ تا ۱۶) خودداری کنید. اگر مجبورید در این ساعات بیرون باشید، از عینک آفتابی، کلاه و لباس روشنی استفاده کنید که سطح پوستتان را بپوشاند.
به صورت مداوم حداقل یک مرتبه در ماه پوستتان را بررسی کنید تا مطمئن شوید مشکل پوستی ندارید.
به صورت سالانه یکبار برای معاینهی پوست به پزشک مراجعه کنید.
برگرفته از: healthline