مصرف بیش از حد دارو یا مسمومیت دارویی چیست و چه اقدامی باید صورت بگیرد؟

مسمومیت دارویی

مصرف بیش از حد دارو (مسمومیت دارویی) یا مواد شیمیایی می تواند تصادفی یا عمدی باشد. مسمومیت دارویی زمانی رخ می دهد که یک فرد بیش از دوز توصیه شده از یک داروی تجویزی یا بدون نسخه مصرف کند. با این حال، برخی افراد ممکن است حساسیت بیشتری نسبت به داروهای خاص داشته باشند به طوری که بالا بودن سطح درمانی دارو ممکن است برای آنها سمی باشد.

مصرف بیش از حد دارو یا مسمومیت دارویی چیست؟

علت مصرف بیش از حد دارو یا به علت سوء استفاده تصادفی یا سوء استفاده عمدی است. مصرف بیش از حد تصادفی ناشی از استفاده‌ی یک یا چند کودک یا یک بزرگسال مبتلا به اختلالات ذهنی است که در اثر بلعیدن داروهایی است که خارج از درک و فهم آنها قرار دارد. بزرگسالان (به ویژه افراد مسن یا افرادی که از داروهای بسیاری استفاده می کنند) می توانند اشتباه مصرف کنند یا دوز اشتباه یک دارو را مصرف کنند.

کودکان کوچک به علت کنجکاوی ای که در مورد داروها پیدا می کنند، ممکن است داروها را بطور تصادفی ببلعند. کودکان زیر ۵ سال (به خصوص ۶ ماه تا ۳ سال) تمایل دارند همه چیز را به سمت دهان خود ببرند. به طور کلی، مصرف بیش از حد دارو در این گروه سنی هنگامی اتفاق می افتد که دیگران به طور تصادفی دارو را در دسترس کودکان قرار می دهند. کودکان نوپا هنگامی که داروها را پیدا می کنند، اغلب آنها را به سایر کودکان نیز می دهند. بنابراین، اگر شما با کودکی با مسمومیت دارویی مواجه شدید، در حالی که کودکان دیگری نیز اطراف آن هستند، این را در نظر داشته باشید که ممکن است بچه های دیگر نیز دارو مصرف کرده باشند.

نوجوانان و بزرگسالان معمولا به علت آسیب زدن به خود بیشتر از دوز تجویز شده یا حد مجاز دارو مصرف می کنند. تلاش برای صدمه زدن به خود ممکن است نشان دهنده تلاش برای خودکشی باشد. افرادی که مصرف بیش از حد دارو را به طور هدفمند انجام می‌دهند، اغلب از شرایط عدم سلامت روحی رنج می‌برند و ممکن است این مشکل قبلا در فرد تشخیص داده نشده باشد.

عوامل خطرساز مصرف بیش از حد دارو چیست؟

عوامل خطر برای استفاده‌ی تصادفی بیشتر از حد داروها شامل موارد زیر می‌باشند:

• سن: کودکان و سالمندان بیشتر در معرض خطر هستند.
• مصرف زیاد از داروهای مختلف
• بیماری روانی

علائم و نشانه های مسمومیت دارویی چیست؟

دارو بر کل بدن اثر می گذارد. به طور کلی، در اثر مصرف بیش از حد دارو عوارض جانبی بیشتر نمایان می شوند و سایر اثراتی نیز می توانند اتفاق بیفتند که با استفاده عادی اتفاق نخواهد افتاد. مصرف بیش از حد برخی از داروها تنها اثرات منفی را به همراه می آورد، در حالی که مصرف بیش از حد داروهای دیگر ممکن است باعث اثرات شدید یا احتمالا مرگ شود. یک دوز از بعضی از داروها می تواند برای یک کودک کوچک کشنده باشد. مسمومیت دارویی بعضی از داروها می تواند بیماری مزمن شخص را بدتر کند. به عنوان مثال ممکن است باعث یک حمله آسم یا درد قفسه سینه شود.

مشکلات در علائم حیاتی (دمای بدن، ضربان قلب، میزان تنفس، فشار خون) ممکن است ایجاد شود و می‌تواند تهدید کننده جان فرد باشد. علائم حیاتی می‌تواند افزایش یابد، کاهش یابد و یا به طور کامل وجود نداشته باشد.

خواب آلودگی، سردرگمی و کما نیز از علائم شایع است. پوست فرد نیز می تواند خنک و عرق کرده، یا گرم و خشک باشد. تشنج نیز ممکن است رخ دهد.

امکان دارد درد در قفسه ی سینه احساس شود و می تواند به علت آسیب به قلب یا ریه باشد. تنگی نفس نیز امکان دارد رخ دهد، تنفس ممکن است سریع، کند، عمیق یا سطحی باشد.

درد شکمی، حالت تهوع، استفراغ و اسهال نیز ممکن است دیده شود. استفراغ با خونریزی می تواند تهدیدکننده جان فرد باشد.

داروهای خاص می توانند به اندام های خاص بسته به نوع دارو آسیب برسانند.

چه متخصصینی می توانند در درمان مسمومیت دارویی کمک کنند؟

یک متخصص اورژانس پزشکی در بخش اورژانس بیمارستان، یک مسمومیت دارویی را درمان می‌کند و ممکن است با یک متخصص سم شناسی پزشکی مشورت کند. در صورت مسمومیت کودک، بسته به شرایط، ممکن است پرسنل خدمات محافظتی کودکان نیز درگیر شوند. اگر تلاش برای خودکشی دلیل مسمومیت دارویی باشد، ممکن است نیاز به مشاوره خدمات روانپزشکی باشد.

درمان مسمومیت دارویی

اگر در مورد فردی مشکوک به مصرف بیش از حد دارو هستید بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.

درمان بسته به داروی خاصی که بیش از حد مصرف شده است، صورت می گیرد. دادن اطلاعاتی در مورد مقدار و زمان مصرف و مشکلات پزشکی فرد برای پزشک بسیار مفید خواهد بود.

استفاده از زغال می تواند برای کمک به چسبیدن به دارو و نگه داشتن آنها در معده و روده کمک کند. این کار باعث کاهش مقدار جذب شده به خون می‌شود. سپس دارویی که به زغال چوب متصل است، با مدفوع خارج می شود.

ممکن است زمان زیادی طول بکشد تا پزشک میزان و مقدار دارویی که لازم است را استفاده کند. مهم است که به یاد داشته باشید که هر آن چه پزشکان انجام می دهند، برای این است که از فردی که درگیر مسمومیت دارویی است مراقبت کنند. گاهی اوقات باید لوله هوایی به درون ریه فرد فرستاده شود تا پزشک بتواند از ریه‌ها محافظت کند یا در طول فرایند سم زدایی فرد نظارت بیشتری کند.

در صورت مصرف بیش از حد دارو، دیگر ممکن است لازم باشد داروی دیگری به عنوان پادزهر به منظور جلوگیری از اثرات داروی مصرف شده و یا جلوگیری از آسیب بیشتر ، استفاده شود. دکتر تصمیم خواهد گرفت که آیا نیاز به داروهای اضافی برای درمان هست یا نه.

عوارض مسمومیت دارویی چیست؟

این موضوع ممکن است متفاوت باشد. در بسیاری از موارد، فردی که دچار مسمومیت دارویی شده است، به طور کامل و بدون هیچ گونه ناتوانی فیزیکی بهبود می یابد.

برخی اوقات مسمومیت دارویی، حتی با درمان مناسب و موقتی، کشنده است.

بعضی از داروها می توانند آسیب به سیستم های خاص بدن ایجاد کنند. کبد و کلیه ها دو ارگان در معرض خطر هستند.

آسیب مغزی ناشی از سرکوب عملکرد ریه و قلب نیز معمولا دائمی است.

اگر مشکلات سلامت روانی ای که منجر به مصرف بیش از حد داروی عمدی شده اند مورد توجه قرار نگیرد، این فرد در معرض خطر تکرار این موضوع است. مصرف بیش از حد چندگانه داروها می تواند اثر تجمعی بر روی برخی از سیستم های بدن داشته و منجر به آسیب و نارسایی اندام شود. گاهی اوقات این اثر تا مدت‌ها در بدن فرد نشان داده نمی‌شود.

منبع: emedicinehealth