آیا می توان از خون ریزی مغزی جلوگیری کرد؟
سکته مغزی یکی از شایع ترین بیماری ها در جهان است. این نوع سکته باعث به وجود آمدن خون ریزی مغزی می شود. فردی که دچار خون ریزی مغزی شده را باید به صورت اورژانسی تحت درمان قرار داد، بنابراین بهتر است برای آشنایی بیشتر با این عارضه مطلب زیر را بخوانید.
مرگ سلول مغزی در پی خون ریزی مغزی و پاره شدن شریان های اصلی و حیاتی مغز به وجود می آید. ریشه‌ی یونانی واژه‌ی خون، hemo است و Hemorrhage در اصل به‌معنای سرازیر شدن خون است. خونریزی‌های مغزی، خونریزی‌های داخل جمجمه یا خونریزی‌های درون‌مغزی نیز نامیده می‌شوند.
هنگامی که به سر ضربه وارد شده و یا مویرگ های سر دچار فشار عصبی شوند، نوعی خون مردگی در آن ها به وجود می آید که این عامل شروعی بر خون ریزی مغزی و مرگ سلول های مغزی خواهد بود. در این حالت اصطلاحا گفته می شود که هماتوم مغزی شکل گرفته است.
علت خون ریزی مغزی چیست؟
چندین علت و عامل خطر برای خونریزی مغزی وجود دارد. شایع‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- ضربه (آسیب) به سر: ضربه شایع‌ترین علت خونریزی مغزی در افراد کمتر از ۵۰ سال است.
- فشار خون بالا: این بیماری مزمن می‌تواند در درازمدت، دیواره‌های رگ‌های خونی را تضعیف کند. بیماری فشار خون درمان‌نشده، یکی از علل عمده و قابل‌پیشگیری خونریزی مغزی است.
- آنوریسم: عبارت است از یک ضعف در دیواره‌ی شریان خون که باعث برجستگی و تورم آن می‌شود. این شریان ممکن است پاره شود و خونریزی کند که به سکته مغزی منجر خواهد شد.
- اختلالات عروق خونی (ناهنجاری‌های شریانی وریدی): ضعف در رگ‌های خونی داخل و اطراف مغز ممکن است به‌طور مادرزادی و هنگام تولد وجود داشته باشد و فقط درصورت پیشرفت علائم تشخیص داده شود.
- آنژیوپاتی آمیلوئید: این نوعی ناهنجاری در دیواره‌های رگ‌های خونی است که گاهی‌اوقات به‌خاطر افزایش سن و فشار خون بالا ایجاد می‌شود. این وضعیت ممکن است قبل از آنکه باعث بروز یک خونریزی مغزی بزرگ شود، خونریزی‌های کوچک بسیاری ایجاد کند که کسی متوجه‌ی آنها نشود.
- اختلالات خون یا خونریزی: هموفیلی و کم خونی داسی شکل، هردو می‌توانند در کاهش سطوح پلاکت‌های خون و درنتیجه افزایش احتمال خونریزی نقش داشته باشند.
- بیماری کبد: این بیماری به‌طور کلی باعث افزایش خونریزی بدن می‌شود.
نشانه های تشخیص خون ریزی مغزی
علائم خون ریزی مغزی کاملا به شرایط محیط و شرایط به وجود آورنده آن بستگی دارد. گاهی سریع و گاهی کند است. این وضعیتی بسیار خطرناک است و باید بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید. علائم خونریزی مغزی عبارت‌اند از:
- سردرد شدید ناگهانی؛
- تشنج، بدون داشتن سابقه‌ی قبلی تشنج؛
- احساس ضعف در یک دست یا پا؛
- حالت تهوع یا استفراغ؛
- کاهش هوشیاری و بی حالی؛
- تغییر در بینایی؛
- مورمور شدن یا بی‌حسی؛
- اِشکال در تکلم یا فهمیدن حرف‌ها؛
- اِشکال در بلع؛
- اِشکال در نوشتن یا خواندن؛
- ازدست دادن مهارت‌های حرکتی ظریف مانند لرزش دست ها؛
- ازدست دادن هماهنگی؛
- ازدست دادن تعادل؛
- حس کردن طعم و مزه‌ی غیرطبیعی؛
- ازدست دادن هوشیاری.
چگونه خون ریزی مغز درمان می شود؟
زمانی ه به پزشک مراجعه می کنید، چند نوع آزمایش مختلف روی شا انجام خواهد داد. آزمایشاتی مثل اسکن های مختلف مغز و سر. در این حالت پونکسیون کمری (نمونه‌برداری از مایع مغزی‌نخاعی) معمولا انجام نمی‌شود، چون ممکن است خطرناک باشد و اوضاع را بدتر کند.
درمان خونریزی مغزی به محل، علت و میزان خونریزی بستگی دارد. ممکن است برای کاهش تورم و جلوگیری از خونریزی، عمل جراحی لازم باشد. داروهای خاصی نیز ممکن است تجویز شوند. این داروها عبارت‌اند از مُسکن‌ها، کورتیکواستروئیدها یا دیورتیک‌ها (ادرار‌آورها) برای کاهش تورم و داروهای ضدتشنج برای کنترل تشنج‌ها.
آیا جلوگیری از خونریزی مغزی امکان‌پذیر است؟
ازآنجاکه اکثر خونریزی‌های مغزی با عوامل خطر خاصی مرتبط هستند، شما می‌توانید خطر خونریزی مغزی را از راههای زیر به حداقل برسانید:
- فشار خون بالا را درمان کنید. مطالعات نشان میدهد حدود ۸۰ درصد از افرادی که دچار خونریزی مغزی می‌شوند، سابقه‌ی فشار خون بالا دارند. مهمترین کاری که می‌توانید انجام دهید، کنترل فشار خون بالا از طریق رژیم غذایی، ورزش و داروست.
- سیگار کشیدن را کنار بگذارید.
- از مواد مخدر استفاده نکنید. به‌عنوان مثال کوکائین می‌تواند احتمال خونریزی مغزی را افزایش دهد.
- با دقت رانندگی کنید و کمربند ایمنی‌تان را ببندید.
- اگر موتورسیکلت سوار می‌شوید، همیشه کلاه ایمنی بگذارید.
- اگر نیاز به عمل جراحی اصلاحی دارید، آن را پیگیری کنید. اگر از ناهنجاری‌هایی مانند آنوریسم رنج می‌برید، جراحی ممکن است به پیشگیری از خونریزی مغزی در آینده کمک کند.
- مراقب کومادین باشید. اگر کومادین – که نام دیگر آن وارفارین است – مصرف می‌کنید، به‌طور منظم به پزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید سطوح خون و وضعیت رگ‌های خونی شما طبیعی است.
منبع: WebMD
